Παλιές λέξεις της Στενής-Χ

Χαβάνι:. Χάλκινο δοχείο με γουδοχέρι, στο οποίο «κοπανούσαν» τα διάφορα μπαχαρικά, συνήθως για κατασκευή γλυκών.

Χαβάς:. Η μελωδία, ο σκοπός ενός τραγουδιού. Το λέμε και για τους ανθρώπους που συνεχίζουν την ίδια λαθεμένη τακτική τους, παρά τις αντιδράσεις των άλλων (το χαβά του αυτός).

Παλιές λέξεις της Στενής-Φ

Φαδοκούβαρο:. Το κουβάρι με το υφάδι, που με τη βοήθεια της ανέμης, γινότανε μασούρι και το έβαζαν στη σαΐτα για την ύφανση.

Φαΐ:. Η λιωμένη ελιά από τις ρόδες στο αλώνι του λιοτριβιού. Επίσης τα υλικά με τα οποία «γεμίζουμε» διάφορες πίτες ή γλυκά ταψιού.

Φάκα:. 1) Ποντικοπαγίδα. 2) Ειδική φράση: πιάστηκε στη φάκα: συνελήφθη επ΄ αυτοφώρω ή αποκαλύφθηκε, ενώ ετοίμαζε κάτι πονηρό ή κακό.

Παλιές λέξεις της Στενής-Υ

Υνί:. Τριγωνική αιχμηρή άκρη του αλετριού

Υφάδι:. και Φάδι:. Το νήμα που περνιέται με τη σαΐτα και πλέκεται στον υφαντικό ιστό, κάθετα στο στημόνι.

Υποκοντριάζομαι. (΄πουκουντριάζουμι):. Αποβλακώνομαι, γίνομαι

Παλιές λέξεις της Στενής-Τ

Ταγάρι:. Σάκος υφαντός με πολλά κεντίδια, χοντρός και ανθεκτικός, με το ταγαρόσκοινο, με το οποίο μπορούσες να κρεμάσεις το ταγάρι στον ώμο σου Υπήρχαν και ταγάρια διάφορα, όπως απλό, ανταμωτό κ.α. που τα χρησιμοποιούσαν για διάφορες δουλειές, ενώ τα κεντητά τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για επίσημες περιπτώσεις, όπως τα πανηγύρια στα εξωκκλήσια, όταν κατέβαινα για ψώνια στη Χαλκίδα και αλλού.

Ταΐ:. Το φαγητό των ζώων.

Ταΐστρα:. Σκεύος από το οποίο ταΐζονται τα ζώα, κυρίως τα οικόσιτα.

Παπακατσαφούτης

Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες. οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, τα τάγματα ασφαλείας, οι αντάρτες. Κινδύνευες ανά πάσα στιγμή να θεωρηθείς φιλικός ή εχθρικός προς

Στου Χότζα

Στη στενή χαράδρα, που ενώνει την Πάνω με την Κάτω Στενή, υπάρχει τοποθεσία επονομαζόμενη «Στου Χότζα».

Όπως είναι γνωστό, τα τοπωνύμια έχουν πάντα κάποια σχέση με τυχόν υπάρχοντες ιερούς ναούς, μονές και εξωκλήσια, με τη μορφή και το χρώμα του εδάφους, τα νερά, τα διαιτώμενα ζώα, την κυριότητα του κτήτορος, εκ της ιστορίας ή και ποικίλων τοπικών παραδόσεων, αναφερομένων σε διαδραματισθέντα γεγονότα κλπ.

Παλιές λέξεις της Στενής-Σ

Σαβάνωμα:. Το περιτύλιγμα του νεκρού με σάβανο. Το σάβανο είναι ένα άσπρο πανί, που του ανοίγουν μία τρύπα για να περνάει το κεφάλι, κανονίζοντας, ώστε το μπροστινό μέρος να είναι πιο μεγάλο από το πισινό. Αφού σαβανωθεί ο νεκρός, μετά τον ντύνουν με τα ρούχα του.

Σαϊάζομαι:. Όταν φοράω χοντρά ρούχα, για να αποφύγω το κρύο.

Σαΐτα:. Εργαλείο υφαντικό, με το οποίο περνούν το υφάδι, μέσα από τις κλωστές του στημονιού. Επίσης σαΐτα λέμε και το ξύλο εκείνο, με το οποίο απλώνουμε σε φύλλο το ζυμάρι «ανοίγουμε φύλλο», για να φτιάξουμε πίτα, χυλοπίτες, φτιαχτά μακαρόνια κ.α.

Στενιώτικη «Γραμματική».

Η γλώσσα, αυτό το ακοίμητο ποτάμι, παίρνει στο διάβα του ανά τους αιώνες, αρώματα ενός εξαίσιου πολυπολιτισμικού ανθόκηπου και μας τα προσφέρει αφειδώλευτα να τα μυρίσουμε.

Η πολυπολιτισμικότητα, δεν ήταν άνωθεν επιβεβλημένη-κομμένη και ραμμένη στα μέτρα κάποιων-αλλά από κάτω, από τη βιοπάλη, μια πολύχρονη, οδυνηρή διαδικασία, μια γέννηση, μια δημιουργία.

Τούρκικες, σλάβικες, αλβανικές, ιταλικές και κυρίως αρχαιοελληνικές προσμίξεις, στολίζουν τούτο το περιβόλι.

Παλιές λέξεις της Στενής-Ρ

Ραβδί:. Απαραίτητο για τους γιδαραίους. Πολύ μακρύ, ξεπερνάει το ύψος του ανθρώπου και στην άκρη του δημιουργεί καμπύλη από το ίδιο ξύλο. Μ' αυτό πιάνουν τα γίδια απ' το λαιμό ή το πόδι όταν προσπαθούν να απομακρυνθούν.

Ραμμάτισμα:. Το ραμμάτισμα γινόταν από τους υλοτόμους, οι οποίοι, μετ

Παλιές λέξεις της Στενής-Π

Παγάδα:. Ηρεμία. Δε φυσάει, δε βρέχει και ο καιρός είναι μαλακός.

Παγαδεύω:. Ηρεμώ σωματικά. Ξεκουράζομαι. Ηρεμώ ψυχικά, δεν έχω άγχος. Είμαι νηφάλιος, ανακουφίζομαι.

Παγκιάνεμο:. Μέρος που δεν το πιάνει ο άνεμος.

Πάσχα απ΄τα παλιά, στη Στενή Ευβοίας

Η Λαμπρή είναι η μεγαλύτερη γιορτή για τον έλληνα, που πραγματικά χαίρεται, επειδή αναστήθηκε ο Χριστός. Η εκκλησία, με την υμνογραφία και τις τελετές της, πρώτη έδωσε το σύνθημα για τον ενθουσιασμό και τη χαρά που κυριεύει τα πλήθη, μπροστά στο γεγονός της αναστάσεως του Χριστού.

«Αύτη η κλητή και αγία ημέρα».

«Εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων».

«Λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει και αλλήλους περιπτυξώμεθα».

Παλιές λέξεις της Στενής-Ο

Όβρωστος:. Ο ανεπτυγμένος σωματικά, ο υγιής, ο δυνατός.

Όκνα:. Τρύπα στο πάνω μέρος του βαρελιού, από όπου έριχναν μέσα το μούστο, αλλά και το ξύλο με το οποίο σφράγιζαν το βαρέλι, μετά το βράσιμο του μούστου.

Oλοτρόυρα:. Γύρω–γύρω. Τριγύρω.

Παλιές λέξεις της Στενής-Ξ

Ξάγκλισμα:. Το χτένισμα των γυναικών. Τα παλιά χρόνια, λόγω έλλειψης «ευκολιών», οι γυναίκες έλουζαν τα μαλλιά τους κάθε 15-20 μέρες, ίσως και περισσότερο. Αν υπολογίσουμε και τις σκληρές αγροτικές δουλειές που

Το Μοιρολόι της Παναγίας

Πάνε πολλά χρόνια, που κάθε Μεγάλη Παρασκευή, όλα τα παιδιά εκστρατεύαμε στις κοντινές πλαγιές, αλλά και μακρύτερα ακόμα, για να μαζέψουμε λουλούδια για τον Επιτάφιο.

Αγόρια και κορίτσια, χωρισμένα σε παρέες, προσπαθούσαμε να βρούμε όσο γίνεται περισσότερα και σπανιότερα λουλούδια, για να στολίσουν μ’ αυτά οι γυναίκες τον Επιτάφιο.

Έπρεπε να πάμε νωρίς, για να προλάβουμε να γυρίσουμε στην ώρα μας.

Τα λουλούδια που μαζεύαμε, ήταν στην πλειονότητα τους αγριολούλουδα. Παπαρούνες, μαργαρίτες, μουτζούρες, κεφαλάδες, δεντρολίβανο, σκυλάκια, ανεμώνες διαφόρων χρωμάτων και άλλα. Αν η εποχή ήταν τέτοια, που να είχαν «σκάσει» οι

Παλιές λέξεις της Στενής-Ν

Νερομάνα:. Πηγή νερού που αναβλύζει και τρέχει άφθονο.

Νεροκράτης:. Αυτός που ρυθμίζει το μοίρασμα του αρδευτικού νερού. Κανονίζει δηλαδή με ποια σειρά θα ποτιστούν τα περιβόλια.

Νευροκαβαλίκεμα:. Πόνος που προέρχεται από μετατόπιση των τενόντων και των μυών του σώματος.