ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΜΠΑΣΙΝΑΔΕΣ

Το Μαυρόπουλο είναι ένας κτηνοτροφικός οικισμός που βρίσκεται ανατολικά της Στενής σε απόσταση περίπου 15 χιιομέτρων.Τα σόγια που έμειναν και κάποια αυτά μένουν ακόμα στο Μαυρόπουλο είναι οι Βλαχαίοι,οι Νίκου,οι Κικίδηδες,οι Σκριβαναίοι αλλά κυρίως οι Μπασινάδες.

Για την καταγωγή των Μπασινάδων δεν έχουμε τεκμηριωμένα στοιχεία. Σίγουρα ήταν κτηνοτρόφοι νομάδες οι οποίοι κάποια στιγμή εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Όσον αφορά την ετυμολογία του επιθέτου πολύ πιθανή είναι η εκδοχή η λέξη Μπασινάς να προέρχεται από παραφθορά της λέξης μπαστουνάς γιατί όπως όλοι οι τσοπάνηδες κουβάλαγαν πάντα μαζί τους τις γκλίτσες τους.

Ο πρώτος Μπασινάς που εγκαταστάθηκε στη Στενή από το Μαυρόπουλο είναι ο Δημήτρης Μπασινάς γύρω το 1867.Ήρθε με τους γονείς  στη Στενή οι οποίοι αργότερα έφυγαν πάλι για το Μαυρόπουλο.Παντρεύτηκε την Δήμητρα και έκαναν 4 παιδιά.
Α)Το 1896 γεννήθηκε ο Θανάσης που παντρεύτηκε τη Σοφία Κορώνη του Δημητρίου και της Αικατερίνης. Έκαναν  τον Δημήτρη Μπασινά που παντρεύτηκε την Ελένη Σιμιτζή του Αποστόλου,την Βαγγελιώ που παντρεύτηκε τον Μιχελή στο Θεολόγο,την Ελένη που παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Λιάπη αδερφό του αρχιεπίσκοπου Ιερόνυμου,την Κατίνα που παντρεύτηκεστα Οινόφυτα κι αυτή τον Παύλου από τα Καμπιά.

Β)Η Μαρία παντρεύτηκε τον Παύλο Κικίδη στο Μαυρόπουλο.

Γ)ΗΑγγελική  Μπασινά παντρεύτηκε τον Αντώνιο Μπασινά στο Μαυρόπουλο και αργότερα εγκαταστάθηκαν στη Στενή Έκαναν τον  τον Θανάση,τον Βαγγέλη,την Ασημίνα που παντρεύτηκε τον Τσαλαπατάρα στην Χαλκίδα,την Φανή που πήρε τον Αργύρη (Μπαραγάρη)
Δ)Η Παναγιού παντρεύτηκε τον Βαγγέλη Γιαμά και έκαναν το Προκόπη,τον Θανάση.

ΤΟ ΜΕΛΙΣΙ

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΑΓΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΙΣΣΙ  Εύης Σαραντέα – Μίχα, Ερευνήτρια, Ζωγράφος  Μία προσπάθεια συλλογής θρύλων, μύθων, παραδοσιακών παιχνιδιών, συνταγών κ.α. από μαθητές Σχολείων της Ευβοιας, διενήργησε το Λύκειο Ελληνίδων της Χαλκίδας, μετά από πρόταση της γράφουσας, το 1999, στη μνήμη της Εφόρου του, Ερρικέτης Σωτηρίου. Από το υλικό που συγκεντρώθηκε, ένας θρύλος αναφέρει μία ιστορία που διαδραματίστηκε στο φαράγγι της Αγάλης. Ο μύθος αποτελεί ένα αιχμηρό σχόλιο πάνω στην ανθρώπινη απληστία και συνάμα μια σοφή υπόδειξη για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Βεβαίως, ο θρύλος (που ανήκει στον γενικότερο κύκλο των θρύλων του μελιού) αναφέρεται στη βιβλιογραφία – με διάφορες παραλλαγές – και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Εν τούτοις αξίζει να καταγραφεί όπως τον παρέλαβε από τους δικούς της η Σεβαστή Τζαφέρου, τότε μαθήτρια του 11ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας, το έτος 1999 : «Στους πρόποδες της Δίρφης, κοντά στον Αγιο Θανάση, υπάρχει το όμορφο φαράγγι της Αγάλης. Σύμφωνα με ένα θρύλο, στον ψηλό κάθετο βράχο που βρίσκεται στην είσοδο του φαραγγιού, πήγε κάποτε ένα σμήνος από μέλισσες και έφτιαξε τη φωλιά του. Κανείς δεν μπορούσε να πλησιάσει τη φωλιά, γιατί ήταν στη μέση του πανύψηλου βράχου. Το μελίσσι παρήγαγε άφθονο μέλι. Ηταν τόσο πολύ το μέλι, που έρεε κάτω, στα ριζά του βράχου . . . . Οι κάτοικοι από γύρω δεν ήξεραν πώς να το εκμεταλλευτούν. Κάποια μέρα αποφάσισαν να κρεμάσουν από το πάνω μέρος του βράχου έναν συγχωριανό τους, με σκοινί. Ο άνθρωπος άρχισε να τρυγάει το μέλι προμηθεύοντας έτσι όλο το χωριό. Γέμιζε ασταμάτητα το καλάθι του με μέλι. Κάποτε όμως άκουσε μια φωνή : ‘’Φτάνει άνθρωπε, μην παίρνεις άλλο μέλι’’ Απληστος ο τρυγητής δεν έδωσε σημασία. Η φωνή ακούστηκε δεύτερη φορά. Και τρίτη. Ο άνθρωπος εξακολουθούσε να κλέβει το μέλι. Τότε το σκοινί που τον κρατούσε από ψηλά μεταμορφώθηκε σε φίδι. Τρομοκρατημένος ο τρυγητής το κτύπησε με το μαχαίρι του και το φίδι έπεσε κομματιασμένο, μαζί με τον άπληστο τρυγητή, στο βάθος του φαραγγιού. Από τότε, το μέλι λιγόστευε, λιγόστευε, ώσπου χάθηκε . . . » Ο δημοσιογράφος κ. Θανάσης Κούτος υπέδειξε πως στο βιβλίο του Στέφανου Γρανίτσα «Τα άγρια και τα ήμερα του Βουνού και του Λόγγου» (Εκδ. Γ. Ρίζου & Σια Ε.Ε., σελ. 106) αναγράφεται παραλλαγή του θρύλου, που αναφέρεται σε σπηλιά του ποταμού Αχελώου).

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΑΓΑΛΗΣ

Περιγραφή:

Φαράγγι Αγάλης - Καταφύγιο Μ. Νικολάου (Μονοπάτι Α1) Διάρκεια: 6ώρες

Έναρξη διαδρομής: χωριό  'Αγιος Αθανάσιος

Προορισμός: καταφύγιο Μ.Νικολάου

Είδος μονοπατιού: πεζοπορία

Υψομετρική διαφορά : 600 μέτρα

Βαθμός δυσκολίας : 1

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Αγαλλίαση αισθάνεσαι διασχίζοντας το φαράγγι της Αγάλης, ακολουθώντας αντίθετα το ρεύμα του ποταμού και αντικρίζοντας τις απόκρημνες πλαγιές με την άγρια βλάστηση ή τους γυμνούς βράχους με τα ποικίλα και τα πανέμορφα χρώματα.

Βέβαια,το όνομα του φαραγγιού δεν προέρχεται από το ρήμα αγαλλιάζω, αλλά από το δύσβατο του περάσματος που ανάγκαζε ανθρώπους και ζώα να διαβαίνουν με προσοχή και «αγάλι-αγάλι»!

ΤΟ ΧΩΡΙΟ

                                                             Η Πάνω Στενή το 1970

Η Άνω Στενή, από το  Βράχο

148-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΗΣ ΕΥΗΣ ΣΑΡΑΝΤΕΑ ΜΙΧΑ

Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ

«Τώρα κι αν τα μεσάνυχτα πάνε στο μύλο τα ξωτικά κι οι νεράιδες, ποιόνε να βρούνε και ποιος να τις δει;»…

Το χειμώνα πολλοί μύλοι που δεν είχε δίπλα την κατοικία του ο μυλωνάς ερήμωναν τα βράδια μιας και οι ιδιοκτήτες πήγαιναν σπίτι τους στο χωριό, οπότε στη φαντασία των κατοίκων γινόταν τόπος κατοικίας για τους καλικαντζάρους ή τις νεράιδες.

Όποιος πιει και ξεδιψάσει

απ’ της νύμφης το νερό

λύπη δεν τον ξαναγγίζει

στη ζωή ποτέ ξανά

Όποιος αν την κρυφακούσει

γίνεται ξανά παιδί

Όποιος ξόρκια αν της κλέψει

γίνεται ο πιο σοφός

Όπως κι αν την ονομάσεις

είναι η καλή κυρά

Η νεράιδα που δεν πήρα

το μαντήλι μια φορά

Ήθελα να με αγαπήσει

και μου πήρε τη λαλιά

Πανάρχαιες δοξασίες από την εποχή των μύθων. Πράγματι πίστευαν ότι όποιος ξεδιψάσει από τις πηγές που κατοικούν οι νύμφες δεν τον αγγίζει ποτέ ξανά η λύπη. Όποιος μάθει τα μυστικά από τις καλές κυράδες γίνεται πάλι παιδί. Όποιος κλέψει τα ξόρκια από τις νεράιδες  γίνεται σοφός.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Σουλτάνης Απόστολος

Ο Σουλτάνης Απόστολος απεβίωσε στις 18-5-2003, σε ηλικία 91 ετών. Επί 91 χρόνια διήγε μια ζωή ήρεμη, αφοσιωμένος στην οικογένειά του και στην εργασία του, αφήνοντας τις άριστες των εντυπώσεων στους συγχωριανούς του, για τον πράο και αγαθό του χαρακτήρα.

Ο Σουλτάνης Γεννήθηκε το 1912. Το 1946 ή 47 παντρεύτηκε με την Κατερίνα Λέων και απέκτησαν μία κόρη, τη Γεωργία.

Όμως η σύζυγός του απεβίωσε το 1958 και έτσι ο Απόστολος ανέλαβε και την ευθύνη  εξ ολοκλήρου να αναθρέψει και να μεγαλώσει την κόρη του. Ήταν μια δύσκολη αποστολή, που ευτυχώς τον βοήθησε πολύ η πεθερά του, πιο γνωστή σαν «Η Καρυστινιά».

Η κόρη του Γεωργία, σήμερα γιαγιά κι αυτή, έχει παντρευτεί τον Κωνσταντίνο Σαράπη και έχει αποκτήσει δύο κόρες που είναι παντρεμένες.

α) Την Αγγελική Σαράπη-Καρκαντελίδη (οικιακά) και β) Την Κατερίνα Σαράπη-Σαμπάνη (αισθητικός).

- Έτσι ο Απόστολος Σουλτάνης ήταν πατέρας ενός παιδιού, παππούς δύο εγγονιών και προπάππος τεσσάρων δισέγγονων.

Αγαπούσε πολύ και ασχολιόταν με τα θρησκευτικά και εκκλησιαστικά πράγματα. Μάλιστα για αρκετά χρόνια είχε διατελέσει εκκλησιαστικός επίτροπος στην εκκλησία της Κάτω Στενής. Παρών στις εκκλησίες και στα εξωκλήσια και σε κάθε μορφής εκκλησιαστική εκδήλωση, είχε αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στην υπηρεσία του Θεού, πράγμα που είχε σαν συνέπεια και την ανάλογη συμπεριφορά του στον τρόπο ζωής και σκέψης του.

Γι αυτό και ο Θεός τον αξίωσε να ζήσει 91 χρόνια.

ΤΑ ΚΑΛΥΒΙΑ

Γιάνης Μητάκης

Τούρκοι…….Τούρκοι……’ Όταν η φωνή του νέου στέντορα γερο-Γκάτζου (Αντώνας Καμαριώτης) αντιλαλούσε μέσα στο στενό της Κλεισούρας ,από την κορυφή του Βράχου της Στενής,η διαδικασία που ακολουθούσαν οι κάτοικοι του χωριού ήταν πάντα η ίδια. Οι άντρες αρματωμένοι ανέβαιναν τρέχοντας στο καραούλι, στον Βράχο, ασφάλιζαν το πέρασμα από τους Τούρκους, ενώ τα γυναικόπαιδα ανηφόριζαν στα Καλύβια. Ήταν δύσκολη κι ανηφορική διαδρομή μέσα από δύσβατα, δαιδαλώδη μονοπάτια, μέσα στην οργιώδη βλάστηση του λόγγου της Στενής. Κι αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα! Οι γυναίκες φορτωμένες με τις μελούτες που είχαν τα μωρά τους, κρατούσαν με το ένα χέρι το λίγο μεγαλύτερο παιδί, ενώ με το άλλο κουβαλούσαν όλα τα απαραίτητα μιας και δεν ήξεραν πότε θα δινόταν το σήμα για να ξανακατέβουν στο χωριό.

Πέτρινα τοξωτά γεφύρια της Ελλάδας.

Του Γιώργου και Εύης Μπεληγιάννη

Μετά από δέκα χρόνια επίμονης και επίπονης αναζήτησης σε όλη την επικράτεια, παρουσιάζεται η πληρέστερη καταγραφή τοξωτών πέτρινων γεφυριών, αγγίζοντας τον αριθμό των 1.500, σχεδόν διπλάσιος από τα 700 που παρουσιάστηκαν στο πρώτο βιβλίο, με τίτλο «Αναζητώντας τα πέτρινα γεφύρια της Ελλάδας» (της Εύης Μπεληγιάννη).
Οι συγγραφείς, συνεπείς στην υπόσχεση του 2007, μέσα από τον πρόλογο του πρώτου βιβλίου, ότι «θα συνεχίσουμε την έρευνα όσο βαστούν τα πόδια μας», μοιράζονται μαζί μας την εμπειρία και τις γνώσεις τους.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2007

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Κουτσαύτης Αγγελής

Ο Αγγελής Κουτσαύτης απεβίωσε στις 3-5-1993.

Γεννήθηκε το 1924 και το 1951 παντρεύτηκε με τη Βασιλική Κυράνα και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον Πέτρο, τον Ευάγγελο, το Χρήστο και το Σπύρο. Που σήμερα είναι όλα παντρεμένα και του χάρισαν έξι εγγονάκια.

Στην αρχή ο Αγγελής Κουτσαύτης εργαζόταν ως οικοδόμος. Το 1965 η οικογένειά του μεταφέρθηκε στη Χαλκίδα. Το 1972 σταμάτησε τις οικοδομές και ασχολήθηκε με το ζαχαροπλαστείο που είχε ανοίξει με τα παιδιά του και ύστερα από λίγα χρόνια ασχολήθηκε με την ταβέρνα που είχε ανοίξει ο γιος του Χρήστος και φέρνει το όνομά του «Ταβέρνα του Αγγελή».

Το ότι η ταβέρνα φέρνει το όνομά του, είναι μια ηθική προσφορά του γιου του Χρήστου, που δείχνει την αγάπη και την εκτίμηση που είχε στον πατέρα του και όχι μόνο αυτός, αλλά ολόκληρη η οικογένειά του.

Το σπίτι στο χωριό στην Κάτω Στενή, έχει ανακαινιστεί και  έτσι επισκέπτονται το χωριό όλα τα μέλη της οικογένειας συχνά.

Ήταν πολύ εργατικός και τολμηρός στις αποφάσεις που έπαιρνε για τη βελτίωση της επαγγελματικής και οικονομικής του κατάστασης.

Ήταν πολύ κοινωνικός αλλά και «μερακλής», του άρεσε η καλή παρέα, το καλό κρασί και ο «φίνος» μεζές.

Ήταν καλός Χριστιανός και πίστευε στην παντοδυναμία του Θεού, επισκεπτόταν δε συχνά τα εξωκλήσια. Ιδιαίτερα πρέπει να αναφέρουμε ότι του Αγίου Δημητρίου, όλη η οικογένεια εκκλησιάζεται κάθε χρόνο στο εξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου στον Πύργο, ενώ και μετά το θάνατό του η οικογένεια συνεχίζει αυτήν την Παράδοση. Αν και δεν υπάρχει κάποιο μέλος της οικογένειας με το όνομα Δημήτρης, γι αυτούς και για λόγους που οι ίδιοι γνωρίζουν, ο Άγιος Δημήτριος είναι ο προστάτης Άγιος της οικογένειας.

Ο Αγγελής ήταν ένας άνθρωπος που ενέπνεε μπιστοσύνη, είχε πεποίθηση στον εαυτό του, ήταν βέβαιος για τις επιλογές του, τον διέκρινε αξιοπιστία και τιμιότητα και ο λόγος του ήταν εγγύηση.

Ο πληθυσμός των χωριών του Δήμου Διρφύων από το 1879 έως το 2001.

Στην απογραφή του 1879, τα χωριά που σήμερα υπάγονται στο Δήμο Διρφύων, συγκέντρωναν 5.003κατοίκους.

Στην απογραφή του 2001 οι εγγεγραμμένοι κατά τη διάρκεια της τότε απογραφής έφτασαν στις 7.308.

Παραθέτουμε σήμερα τα στοιχεία  από δώδεκα απογραφές, αρχίζοντας από το 1879 και φτάνοντας ως το 2001, για το Δήμο Διρφύων αλλά και για τα χωριά αναλυτικά μαζί με τους διάφορους οικισμούς που υπάγονται σ΄ αυτά

ΑΜΦΙΘΕΑ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ

Ένα ανέκδοτο κείμενο της δασκάλας Ανθής Κανάρη, που μας εστάλη

από τον Καθ. Παν. Πειραιώς κύριο Χρήστο Δουληγέρη,  

τον οποίο και ευχαριστούμε πολύ.

                                                                 ➖➖➖

Ὅλες οἱ μητέρες τοῦ χωριοῦ πού εἶχαν παιδιά στό σχολεῖο μέ ἀγάπησαν. Αὐτό τό ἀντιλαμβανόμουν ἀπό τόν τρόπο πού μέ χαιρετοῦσαν, ἀπό τόν τρόπο πού λέγαμε τήν καλημέρα καί τίς εὐχές μας στό σχόλασμα τῆς Ἐκκλησίας καί ἀπό τόν τρόπο πού μέ προσκαλοῦσαν στά σπίτια τους. Μέ συγκίνηση θά θυμᾶμαι τήν Μορφούλα Κατσανοῦ, τή Ζωή Ἠλία Ρωμάντζα, τή Γιούλα Καρατζᾶ-Πιτσούνη, τήν Τασούλα Λιάρου-Ρέπα. Μαζί τους στή ὕπαιθρο, στήν ἐθνική μας ὕπαιθρο μαζί μέ τ’ ἀγριο-λούλουδα καί τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ. Μαζί μέ τήν κυρα Κωνσταντίνα Περδίκη, τήν κυρά Βασίλω

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Γεώργιος και Ευρύκλεια Θωμά

Ο Γεώργιος Θωμάς γεννήθηκε το 1898 και απεβίωσε στις 21-9-1976 σε ηλικία78 ετών.

Ο άνθρωπος που αντιπροσώπευε την τιμιότητα, τη σεμνότητα, την καλοσύνη, τη βαθειά πίστη στα ιδανικά.

Άνθρωπος σοβαρός, εγκάρδιος, ενάρετος, δίκαιος, φιλόξενος, έμπιστος, που αντικρίζοντάς τον χαμήλωνες το βλέμμα από σεβασμό κι ένιωθες την καλοσύνη και την αξιοπρέπεια να σε πλημυρίζει.

Η γλυκιά μορφή σου έμεινε ανεξίτηλη στην καρδιά μας και πάντα σε κάθε θύμιση, ένα δάκρυ καυτό κυλάει στο πρόσωπό μας.

Η Ευρύκλεια Θωμά γεννήθηκε το 1901 και απεβίωσε στις 17-5-2000 σε ηλικία 99 ετών.

Μας λείπεις

Μας λείπει η αγάπη, η ζεστή αγκαλιά σου, η γλυκιά ματιά σου, τα σταράτα λόγια σου, οι ευχές σου.

Τώρα είσαι κοντά στο Θεό, στην Ουράνια πόλη, κοντά σε δικούς σου ανθρώπους.

Σ΄έχουμε πάντα στην καρδιά και στο μυαλό μας.

Ευχαριστώ θερμά όσους δάκρυσαν στη μνήμη τους και συμπαραστάθηκαν εγκάρδια.

Η εγγονή και βαφτιστίκα

Ευρύκλεια Μούτουπα-Ντουμάνη.

Μαρία Θωμά

Στις 3-4-1999 απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών, στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός και στις 4-4-1999 έγινε η κηδεία της Μαρίας Θωμά, (το γένος Ντούρμα), χήρας Αναστασίου Θωμά, στον Ιερό Ναό «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» στην Άνω Στενή.

Μητέρα μιας κόρης, της Παρασκευής, σύζυγος Πέτρου Παπαπέτρου και γιαγιά δύο εγγονών, του Κώστα και του Τάσου (και οι δύο γιατροί), η Μαρία Θωμά έφυγε ευτυχισμένη από τη ζωή, μέσα στην αγκαλιά των δικών της ανθρώπων.

Έκλεισε τα μάτια της, έτσι όπως τα κλείνουμε για να κοιμηθούμε. πλήρης ευτυχία και ψυχικής αγαλλίασης, ζαλισμένοι απ΄την ανείπωτη χαρά που μας δίνει η παρουσία των δικών μας ανθρώπων κοντά μας., διπλά μας.

Κλείνουμε τα μάτια κι είμαστε σίγουροι για όλα, ασφαλείς από κάθε φόβο.

Έτσι ακριβώς έφυγε από κοντά μας η Μαρία Θωμά.





Νικόλαος Κορώνης και Αγγελού Θωμά-Κορώνη

Αγωγιάτες

Το επάγγελμα του αγωγιάτη υπήρξε προπολεμικά και ήταν ο πρόδρομος των σημερινών μέσων μεταφοράς και διακίνησης.

Πριν από το 1930 και σε μερικά μέρη και το 1950, δεν υπήρχαν δρόμοι και τα χωριά τα συνέδεαν μονοπάτια.

Στα πεδινά μέρη υπήρχαν κάποιοι υποτυπώδεις καρόδρομοι, αλλά και αυτοί το χειμώνα ήταν δύσβατοι.

Στα ορεινά μέρη, όπως είναι η Στενή και τα πίσω από το βουνό χωριά, Στρόπωνες, Μετόχι, Λάμαρη, Κούτουρλα, η επικοινωνία γινόταν μέσω μονοπατιών και κατά συνέπεια τα μεταφορικά μέσα ήταν τα μουλάρια και τα γαϊδουράκια.

Στη Στενή, οι αγωγιάτες έπαιρναν παραγγελίες από τα μπακάλικα, τα καφενεία, από άλλους επαγγελματίες που χρειάζονταν πρώτες ύλες για τη δουλειά τους, αλλά και από νοικοκυριά, που χρειάζονταν εφόδια για το σπίτι.

Η διαδρομή από Στενή για Χαλκίδα γινόταν μέσω Βούνων, περνούσαν τον Κατακλυδάρη και έφταναν στις Γίδες (Αμφιθέα). Μετά μέσω του πευκώνα στον Πισσώνα, περνούσαν τα χάνια και έφταναν στη Χαλκίδα από το σημείο που είναι το Δοκό και το Πέι.

ΣΠΟΡΙΑΣ

 

            ΤΟ ΜΑΖΕΜΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Από τον μήνα Νοέμβριο αρχίζει το μάζεμα της ελιάς. Μια δουλειά που στη Στενή τουλάχιστον έπρεπε να τελειώσει γρήγορα προτού ξεκινήσουν οι βροχές και τα χιόνια του χειμώνα. Ψηλές ελιές οι Στενιώτικες απαιτούσαν όλες τίναγμα. Η ποσότητα που έπαιρναν από κάθε ελιά ήταν μεγάλη, με 30 ρίζες ελιές έβγαζαν 250 κιλά λάδι αλλά παρόλα αυτά δεν έφτανε γιατί  η ποσότητα που χρησιμοποιούσαν καθημερινά ήταν μεγάλη για να τους «κρατάει». Όπως έλεγαν «Φάι λάδ' κι ελα βράδ'»

                   

Ξεχωριστή και

Ο ΣΑΜΟΥΗΛ ΤΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ

Αυτός ο ηρωικός καλόγερος που δεν έσκυψε το κεφάλι μπροστά στον πανίσχυρο Αλή Πασά των Ιωαννίνων, ακόμη και όταν οι σκληροτράχηλοι Σουλιώτες αποφάσισαν να συνθηκολογήσουν και με το ολοκαύτωμα στο Κούγκι έμεινε άφωνη από θαυμασμό όλη η Ευρώπη, καταγόταν από τη Στενή της Εύβοιας.

Πάρα πολλοί παλαιοί και νέοι ιστορικοί συμφωνούν για την ανεκτίμητη προσφορά του Σαμουήλ στον αγώνα για την ελευθερία και πολλοί επίσης έχουν ασχοληθεί με τον τόπο καταγωγής του. Εκφράζοντας ο καθένας τη δική του γνώμη και εκδοχή χωρίς ιστορική τεκμηρίωση
Η ιστορία όμως δεν επιδέχεται ατεκμηρίωτες φημολογίες και εικασίες αλλά μόνο γεγονότα που απορρέουν από απτές ιστορικές πηγές.

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ

Αν είσαι Στενιώτης ή Στενιώτισσα.

Το Ιστορικό και Λαογραφικό αρχείο Στενής Ευβοίας σας προτείνει:

Αν έχετε κάποια φωτογραφία από γονείς παππούδες κ.λπ.

Αν θυμάστε το γενεαλογικό σας δένδρο ή μέρος αυτού.

Αν θυμάστε ή έχετε ακούσει κάποιο ευτράπελο γεγονός από τα παλιά χρόνια

Αν θυμάστε κάποιο ,παραμύθι που σας έλεγε η γιαγιά σας, που να μην είναι γραμμένο σε βιβλίο.

Η ζωή στη Στενή και τα γύρω χωριά, από τον προηγούμενο αιώνα, μέχρι σήμερα

 Η Κεντρική Εύβοια, η περιοχή μας, αποτελείται από δύο γεωγραφικές ενότητες. Το πεδινό τμήμα που περιλαμβάνει τα χωριά του Ληλάντιου πεδίου και το βορεινό τμήμα, που περιλαμβάνει τα χωριά της ανατολικής οροσειράς της Δίρφυς. Στα βορεινά χωριά εγκαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, άτομα και οικογένειες, από διάφορα μέρη της Ελλάδας για μεγαλύτερη ανεξαρτησία, που εξασφάλιζε το δύσβατο της περιοχής. Επίσης, εγκαταστάθηκαν και οικογένειες νομάδων, βλάχων και σαρακατσαναίων από την περιοχή των Αγράφων.

Στα πεδινά χωριά, μετοίκησαν οι κάτοικοι από τα Βάβουλα, ορεινό χωριό της Δίρφυς, αλλά εγκαταστάθηκαν και οικογένειες από άλλες περιοχές.

Στη Στενή οι κάτοικοι μετοίκησαν προεπαναστατικά από το Σκουντέρι που ήταν το παλιό χωριό. Την ίδια εποχή εγκαταστάθηκαν και πολλές οικογένειες από την Ήπειρο και από άλλες περιοχές της Ελλάδος.

Τα πεδινά χωριά είχαν σαν κύρια ασχολία τη γεωργία, ενώ τα βορεινά την κτηνοτροφία. Η Στενή είχε και τη γεωργία και την κτηνοτροφία σαν κύριες απασχολήσεις και για το λόγο αυτό, ήταν μεγαλύτερη σε πληθυσμό από τα άλλα χωριά.

Α

Έτσι τα λέγαμε παλιά

Του Γιάννη Γιαννούκου

Α

Αβανιά:. Η κακόβουλη κατηγορία, η δυσφήμιση, η ρετσινιά, αλλά και η υλική ζημιά, η συμφορά.

Αβάρεγος:. Αχτύπητος.

Αβασκαντούρι:. Είδος άγριου χόρτου, που χρησιμοποιείται ως φυλαχτό για τη βασκανία.

Αβέρτα:. Απεριόριστα, άφθονα, χωρίς μέτρο.

Αβρός:. Σημείο του ποταμιού, που ήταν λίγο πλατύ και βαθύ. Εκεί οι πιτσιρικάδες, αφού έκαναν τις κατάλληλες επεμβάσεις τους με πέτρες, φύλλα, χώμα, κλαριά κλπ., το διαμόρφωναν σε μικρή πισίνα, για να κάνουν τα καλοκαιρινά μπάνια τους.

Αγανούδα:. Το απαλό χιόνι, η πάχνη. Γενικά οτιδήποτε το ψιλό και αραιό, που σκεπάζει κάτι.

Άγανο:. Η βελονοειδής απόφυση του σιταριού, τα μουστάκια του και γενικά οτιδήποτε μοιάζει με άγανο.

Αγάντα:. Σημείο απ΄όπου πιάνεται κανείς, για να κρατηθεί ή για να σπρώξει κάτι

Άγαρμπος:. Αυτός που δεν έχει χάρη, συμμετρία και αρμονία στις διαστάσεις του, με άχαρη και άκομψη εμφάνιση (άγαρμπος άνθρωπος). Άξεστος και τραχύς στη συμπεριφορά του (έχει άγαρμπους τρόπους).

Αγγειά:. Γενικά τα σκεύη του σπιτιού.

Αγγελόκρουσμα:. Ταραχή και σπαρτάρισμα, πριν από την παράδοση της ψυχής. Φόβος και τρόμος που μας προκαλεί κάτι το αναπάντεχο. Πάθηση επιληψίας. Αγγελοβάρεμα, αγγελομάχημα, αγγελόσκιασμα, ψυχομάχημα, χαροπάλεμα.

Αγγελοφέρνω:. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ετοιμοθάνατος (οράματα, ακατανόητες λέξεις και φράσεις). Γενικά οι επιθανάτιες στιγμές, που ο άνθρωπος βρίσκεται μεταξύ ζωής και θανάτου (βλέπει τον άγγελό του, ψυχομαχάει).

Αγιάζι:. Πρωινή ή νυχτερινή δροσιά (ψύχρα) του χειμώνα, κυρίως όταν έχει ξαστεριά.

Αγιαστούρα–ήρα:. Τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί ο παπάς, για τον Αγιασμό. Συνήθως μία δέσμη από κλωνάρια βασιλικού και ειδικό δοχείο από άργυρο, που περιέχει Αγίασμα.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

                                     

                                     ΣΗΜΕΡΑ ΓΑΜΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΥΡΑΝΑ

Τοπωνυμικό Στενής

                                                            Εισαγωγή

         Δ.Κ.ΜΗΤΑΚΗΣ               

Ο Μπαραλής,ο Καραλής

Κι ο Βάιας ο σημάδης

Οι Αλαταρές χαίρονται

Και η Ξούση καμαρώνει

Άγρια Τούρλα έκλαιγε

Κι απόψε θα γελάσει.*

Όλοι οι μπιστικοί  τραγούδαγαν δυνατά χτυπώντας με όλη τους την δύναμη τις γκλίτσες πάνω στις καρδάρες βγάζοντας εκκωφαντικό θόρυβο προσπαθώντας να καλύψουν με το δικό τους τραγούδι, το βέλασμα των ζώων και τον ήχο των τροκανιών. Όλο το χωριό έβγαινε να τους υποδεχτεί μετά την μακριά τους απουσία, ενώνοντας το δικό τους τραγούδι με το τραγούδι των τσοπάνηδων.

Het eiland Evia

1/Situering
Het eiland Evia is het tweede grootste eiland van Griekenland. Het eiland ligt net naast het vaste land, ten zuidwesten van de provincie Sterea Ellada. De oppervlakte van het eiland Evia bedraagt 3772,9 vierante kilometer, het is 175 kilometer lang en heeft een breedte van 8 kilometer tot maximum 50 kilometer. Het eiland heeft 215 316 inwoners. Ze heeft 678 kilometer aan stranden.
Het eiland Evia is verdeeld in meerdere provincies en verschillende eilanden waaronder ook het eiland Skyros.

Μια περιπέτεια, κατά τη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής.

(Όπως μας τη διηγήθηκε ο Αντιστράτηγος Ε.Τ. ΒΥ/ΓΕΣ, Μπεληγιάννης Γεώργιος)

"Η πίστις εις τον Θεόν, εγκυμονεί την ελπίδα και η ελπίδα ξεφυτρώνει το αγλάισμα της ζωής του ανθρώπου με τόλμην και ακατανίκητον δύναμιν."

Το 1941 ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος τελείωσε ύστερα από την επέμβαση και της Γερμανίας, διότι τότε η Ελλάς δεν ήτο δυνατόν να αντιμετωπίσει δύο αυτοκρατορίες.

Τότε εγώ βρέθηκα στο χωριό μου τη Στενή Ευβοίας, σε ηλικία 22 χρόνων, με το βαθμό του Υπολοχαγού. Παρακολουθούσα και εγώ την ζωή μας υπό την κατοχήν και ένιωθα φρίκην και απογοήτευσιν για ότι έβλεπα να γίνεται. Για τον λόγον αυτόν αποφάσισα να ενταχθώ εις μίαν οργάνωσιν «Όμηρος», η οποία έκανε ότι μπορούσε εναντίον των κατακτητών. Μίαν ημέραν του Οκτωβρίου 1942, η οργάνωσις με εκάλεσε και μου έδωσεν μίαν εντολήν καθώς και λίγα χρήματα, τα οποία ίσως να μου χρειασθούν. Η αποστολή την οποίαν ανέλαβα ήταν να μεταβώ εις Κάρυστον και να οργανώσω μιαν ομάδα πληροφοριών η οποία θα μας μεταδίδει πληροφορίας για ην παρουσία εχθρικών πλοίων στην θαλάσσια περιοχή και να τα μεταδίδουμε στο στρατηγείο του Καΐρου για τα περαιτέρω. Ανέλαβα την αποστολήν αυτήν και σε λίγες μέρες έφτασα εις Κάρυστον με μία βενζινάκατον, εις τον χώρον αποβίβασις των επιβατών. Μία Ιταλική περίπολος παρακολουθούσε την αποβίβαση. Όταν αποβιβάστηκα εγώ, ένας ιταλός της περιπόλου με διέταξε να περιμένω πλησίον της περιπόλου. Εν συνεχεία με παρέλαβαν και με παρουσίασαν στην Γερμανικήν διοίκησιν.

Η Γερμανική διοίκησις κατέγραψε όλα τα αντικείμενα  που είχα επάνω μου και μετά η περίπολος με οδήγησε εις την Ιταλικήν διοίκησιν.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Γεώργιος Βαρτζής

Ο Γεώργιος Βαρτζής απεβίωσε στις 31-3-2009, σε ηλικία 94 ετών και η κηδεία του έγινε την 1-4-2009 στον Ιερό Ναό «Κοίμηση της Θεοτόκου" στην Άνω Στενή.

Ήταν γιος του Αθανασίου και της Δήμητρας και γεννήθηκε την 1-1-1915.

Παντρεύτηκε με τη Μαρία Λέων του Ευαγγέλου και της Αικατερίνης, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά τον Σπύρο, τον Χαράλαμπο και τον Δημήτρη.

Ο Σπύρος παντρεύτηκε με την Ελένη φλώρου και απέκτησε τρία παιδιά, το Γιώργο, που είναι τραπεζικός υπάλληλος, τον Τριαντάφυλλο, που είναι φοιτητής πληροφορικής στο Ηράκλειο Κρήτης και τον Γιάννη που εφέτος θα δώσει εξετάσεις για την εισαγωγή του σε Ανώτατη ή Ανώτερη σχολή.

Ο Χαράλαμπος παντρεύτηκε με την Ελένη Κατσίκα και απέκτησαν δύο παιδιά, τη Μαρία και την Γεωργία.

Ο Δημήτρης παντρεύτηκε με την Ελένη Τσώκου και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Γιώργο που φοιτεί στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Σάμο στο τμήμα Στατιστικής, χρηματοοικονομικών και Μαθηματικών και την Μαρία που από του χρόνου θα πηγαίνει στην Πρώτη Λυκείου.

Η σύζυγός του Μαρία, απεβίωσε πριν τεσσεράμισι περίπου χρόνια , στις 27-8-2004, ενώ πεντέμισι χρόνια πριν,  στις 20-9-2003, αβάσταχτος πόνος συνέτριψε την πατρική του καρδιά με τον θάνατο του μεγαλύτερου γιου του Σπύρου.

Ο Γεώργιος Βαρτζής ήταν φανοποιός (φαναρτζής) πριν από πολλά χρόνια και γυρνούσε στα χωριά όπου κατόπιν παραγγελιών έφτιαχνε διάφορα αντικείμενα  φανοποιοίας, όπως φανάρια, δοχεία διάφορα και εργαλεία προς χρήση οικιακή αλλά και προς χρήση των γεωργών και κτηνοτρόφων της εποχής. Παράλληλα ήταν ένα από τους λίγους πετυχημένους μελισσουργός αλλά ασχολείτο και με τις γεωργικές εργασίες.

Υπήρξε άριστος οικογενειάρχης, εργατικός, φιλικός με τους συμπατριώτες του και πολύ θρησκευόμενος.

Μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του ήταν ακμαίος, και περιποιότανε το περιβόλι αλλά και με άλλες εργασίες ασχολιόταν πηγαίνοντας και ερχόμενος στο κτήμα με τα πόδια.

Μία από τις πιο αγαπημένες του ενασχολήσεις, όταν είχε ελεύθερο χρόνο ήταν το κυνήγι και μάλιστα κατά γενική ομολογία ήταν απ΄ τους καλύτερους κυνηγούς του χωριού.

Έφυγε λοιπόν απ΄ τη ζωή ο Γιώργος Βαρτζής έχοντας εκπληρώσει την αποστολή του στη γη, αφού έφερε στον κόσμο τρεις γιους και καμάρωσε επτά εγγόνια.

Οδοιπορικό στη Στενή του 1963-64

Από το λογοτέχνη Γιάννη Αναστασόπουλο

Ο Γιάννης Αναστασόπουλος, είχε επισκεφθεί τη Στενή το 1963 και δημοσίευσε τις εντυπώσεις του στο Πανευβοϊκό Βήμα εκείνη την εποχή πριν 54 χρόνια.

Ότι στα χωριά μας φυσά άνεμος προόδου και δημιουργίας δε χωρά συζήτηση. Πριν από λίγα ακόμη χρόνια το χωριό είχε, στη γλώσσα των μεγαλουπόλεων, μια μειωτική σημασία, σαν μια μετριότητα πάνω στην ποιότητα της ζωής, του πνεύματος και των αγαθών.

Και η εντύπωση αυτή εξακολουθούσε να υπάρχει εφόσον στα κέντρα συγκεντρώνονταν το μεγαλύτερο μέρος προσοχής και δυνάμεων μια και –εκεί-οι ευκαιρίες προόδου ήταν περισσότερες παρά στο χωριό.

Στα χρόνια μας όμως, έχει σχεδόν ξεφτίσει αυτή η εντύπωση περί χωριού. Το ξάπλωμα της συγκοινωνίας, τα μέσα επικοινωνίας (ράδιο, εφημερίδες, κινηματογράφος) έχουν αντικαταστήσει τη μακρόχρονη αυτή εντύπωση των μεγαλουπόλεων και το βασικότερο, έσβησαν από τη σκέψη των ανθρώπων του χωριού  το αίσθημα της μετριότητας. Με δυο λόγια δηλαδή τα χωριά μας ξύπνησαν για καλά.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Αγγελική Ντούρμα

Στις 11-11-2002 απεβίωσε και στις 12-11-2002 έγινε η κηδεία της Αγγελικής (Τούλας) Ντούρμα, στην Αγία Τριάδα της Κάτω Στενής, σε ηλικία 77 ετών.

Η Αγγελική Ντούρμα που το πατρικό της ήταν Καμαριώτη, γεννήθηκε το 1925. Το 1952 παντρεύτηκε με τον Αθανάσιο Ντούρμα και απέκτησαν πέντε παιδιά. Τη Μαρία, τη Βαγγελιώ, την Παρασκευή, την Κατίνα και τον Ηλία.

Όμως η ζωή δεν ήταν πάντα απλόχερη και ανθόσπαρτη για την Αγγελική Ντούρμα.

Στις 23-11-1977, απεβίωσε ο σύζυγός της, η απώλεια του οποίου είχε σαν αποτέλεσμα, εκτός από τον πόνο που προκαλεί η απώλεια ενός προσφιλούς προσώπου, να θέσει την αείμνηστο Αγγελική, ενώπιον των ευθυνών της, για την επιβίωση της οικογένειάς της. Και τότε φάνηκαν τα μεγάλα αποθέματα δύναμης που έκρυβε μέσα της.

Παράτησε την Κτηνοτροφική ζωή που διήγε και προσποριζόταν όσο ζούσε ο σύζυγός της και άρχισε να δουλεύει στα εργοστάσια. Για λίγο διάστημα (2-3) χρόνια στον ΚΟΥΛΗ και τα υπόλοιπα χρόνια (22-23) χρόνια στα εκκολαπτήρια ΜΙΜΙΚΟΣ, απ΄όπου συνταξιοδοτήθηκε πρόσφατα και ήταν ήδη συνταξιούχος του ΙΚΑ.

Σ΄αυτό το διάστημα του μοναχικού της αγώνα, ξεδιπλώθηκαν όλα τα χαρίσματα που ήταν προικισμένη. Εκεί φάνηκαν η εργατικότητα, η τιμιότητα, προσωπικότητα και αξιοπρέπειά της.

Στοιχεία που την βοήθησαν να σταθεί αντάξια των περιστάσεων, υποκαθιστώντας ακόμα και το ρόλο του πατέρα, στοχεύοντας στην ενδυνάμωση της οικογένειας, αυτού του πανάρχαιου, Χριστιανικού και κοινωνικού θεσμού.

Αναστάσιος Ντούρμας (Τζάβας)

Στις 30-1-2006 απεβίωσε ο Αναστάσιος Ντούρμας (Τζάβας), σε ηλικία 69 ετών και η κηδεία του έγινε στην Άνω Στενή.

Ο Τάσος Ντούρμας ήταν παντρεμένος με την Αγγελική Σιδερογιάννη από τις Στρόπωνες και είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά. Το Σταύρο, τη Βασιλική, τη Βαγγελιώ και το Γιάννη.

Το επάγγελμά του ήταν οικοδόμος.

Ήταν άνθρωπος κοινωνικός, ευχάριστος, δυναμικός, γλεντζές και κυρίως ευγενικός και ευσεβής.

Τακτικός επισκέπτης και ευλαβικός προσκυνητής στα εξωκλήσια της περιοχής, λόγω του βαθειά θρησκευόμενου χαρακτήρα του, που δεν περιοριζόταν μόνο στην παρουσία του στις εκκλησίες, αλλά και στις κατ΄ επανάληψη έμπρακτες προσφορές του, όπως π.χ η κατασκευή της γέφυρας της Αγίας Κυριακής, που ήταν δική του προσφορά.

Ήταν υποδειγματικός οικογενειάρχης και πατέρας. Μεγάλωσε τα παιδιά του με αγάπη, ενδιαφέρον και λεπτότητα συμπεριφοράς και είχε την τύχη να τα καμαρώσει οικογενειάρχες και ευυπόληπτους πολίτες, να χαρεί με τα εγγονάκια του και να αισθανθεί ότι ο σκοπός για τον οποίο ήρθε στη ζωή εκπληρώθηκε.

Έφυγε λοιπόν ο Τάσος Ντούρμας από κοντά μας.

Ίσως λίγο νωρίτερα από ότι θα έπρεπε, αλλά έχοντας τελειώσει την αποστολή του στη γη.

Αχιλλέας και Μαρία Ντούρμα

Ο Αχιλλέας Ντούρμας, απεβίωσε το Μάρτιο του 1967. Πέντε χρόνια πριν, το Σεπτέμβριο του 1962, είχε αποβιώσει η σύζυγος του Μαρία.

Ο Αχιλλέας και η Μαρία είναι από τη Στενή και το 1950 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Αυλώνα.

Η Μαρία είναι το γένος Μπεληγιάννη (η Μαγιώ του Κούτσουνου).

Απέκτησαν πέντε γιους. Τον Πέτρο, το Νίκο, το Βασίλη, τον Άγγελο και τον Παναγιώτη, οι οποίοι με τη σειρά τους, τους χάρισαν εννέα εγγόνια, από δύο ο Πέτρος, ο Νίκος, ο Άγγελος και ο Παναγιώτης και ένα ο Βασίλης.

Ο Πέτρος, ο Νίκος και ο Βασίλης ασχολήθηκαν με την γεωργία και την κτηνοτροφία, στην Αυλώνα, ενώ ο Άγγελος και ο Παναγιώτης εντάχθηκαν στο Αστυνομικό σώμα και σήμερα είναι συνταξιούχοι Αξιωματικοί της Αστυνομίας.

Εκτός από τον Άγγελο που διαμένει στην Αθήνα, οι υπόλοιποι τέσσερις διαμένουν στην Αυλώνα.

Ο Αχιλλέας Ντούρμας, κτηνοτρόφος στο επάγγελμα, είχε μοιράσει τη ζωή του και τη ζωή της οικογενείας του μεταξύ Στενής και Αυλώνα, όπου κατέβαινε το χειμώνα, όπως έκαναν οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι που κατέβαιναν στα χειμαδιά.

Ο Αχιλλέας και η Μαρία Ντούρμα υπήρξαν υπόδειγμα γονέων, φροντίζοντας για τη συντήρηση και τη σωστή διοίκηση της οικογένειας, προσφέροντας στοργή και αγωγή στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να εισπράξουν σεβασμό και αγάπη από τους γιους και τα εγγόνια τους.

Ο Αχιλλέας υπήρξε άνθρωπος κοινωνικός και ενέπνεε σεβασμό και εκτίμηση στους συγχωριανούς του και όχι μόνο στη Στενή που ήταν ο τόπος καταγωγής του αλλά και στη δεύτερη πατρίδα του την Αυλώνα, γιατί διέθεταν, αυτός και η σύζυγος του υπευθυνότητα, αξιοπρέπεια και ανθρωπιά.

Νικόλαος Ντούρμας

Στις 3-10-2011 έφυγε από κοντά μας ο Νικόλαος Ντούρμας (Καραμπελιάς), σε ηλικία 83 ετών και η κηδεία του έγινε στη Νέα Αρτάκη.

Ο Νικόλαος Ντούρμας γεννήθηκε το 1928 και γονείς του ήταν ο Ηλίας Ντούρμας και η Ευαγγελία Βλάχου.

Το 1956 παντρεύτηκε την Παναγιώτα Ντούρμα που ήταν κόρη του Αντωνίου Ντούρμα και της Αικατερίνης Μαστρογιάννη.

Άσκησε το επάγγελμα του κτηνοτρόφου μέχρι το 1965 περίπου και μετά στράφηκε σε άλλες απασχολήσεις.

Αγόρασε τρακτέρ και ασχολείτο με οργώματα κλπ και μετά από 3-4 χρόνια άνοιξε φούρνο στην Άνω Στενή. Τη δουλειά αυτή την έκανε μέχρι να συνταξιοδοτηθεί.

Ο Νίκος Ντούρμας και η σύζυγός του Παναγιώτα απέκτησαν δύο παιδιά, τον Ηλία και τον Αντώνη.

Ο Ηλίας είναι παντρεμένος με τη Φωτεινή Καραϊσκου από την Μενδενίτσα Λαμίας και έχει τρία παιδιά. Το Νίκο που τελείωσε τη Νομική Αθηνών, το Γιώργο που τελείωσε την Στρατιωτική οδοντιατρική και την Παναγιώτα που τελείωσε τη Φιλοσοφική Θεσσαλονίκης.

Ο Αντώνης παντρεύτηκε με τη Ρίκη Λέκκα από τη Στεφανιά Σπάρτης και έχει δύο παιδιά. Την Παναγιώτα και το Νίκο.

Τα πέντε εγγόνια του Νίκου Ντούρμα υπεραγαπούσαν τον παππού τους και όταν απεβίωσε κάθισαν όλα μαζί και ετοίμασαν ένα συγκινητικό επικήδειο για τον αγαπημένο τους παππού που τον εκφώνησε η εγγονή του Παναγιώτα, κόρη του Ηλία.

Ο Νίκος Ντούρμας υπήρξε άριστος οικογενειάρχης, εργατικός, έντιμος ειλικρινής και κοινωνικός.

Απέφευγε να δημιουργεί εντάσεις με τους συγχωριανούς του και ήταν πάντα διαλλακτικός, ήρεμος και καλοπροαίρετος.

Λόγω της φύσεως της δουλειάς του ερχόταν σε επαφή με πολύ κόσμο και πάντα είχε να ανταλλάξει μαζί τους έναν καλό λόγο ή ένα αστείο και επειδή με το επαγγελματικό του αυτοκίνητο γυρνούσε και στα χωριά της περιοχής για να πουλήσει τα αρτοσκευάσματά που έφτιαχνε στο φούρνο του ήταν γνωστός και στην ευρύτερη περιοχή.

Η αθρόα όμως προσέλευση του κόσμου κατά την ημέρα της κηδείας του, που ήταν πολύ μεγάλη, απέδειξε ‘ότι δεν ήταν μόνο γνωστός αλλά κυρίως αγαπητός, γι αυτό εκατοντάδες συγγενείς και φίλοι του τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία.

Μ' έναν πικρό αναστεναγμό - Τσιτσάνης για βρέφη

Η ενορχήστρωση και ο προγραμματισμός έγιναν από τον Κώστα
Κατωμέρη, ενώ το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Σπύρος Χρύση Δημητριάδης. Η
ηχογράφηση και η μίξη έγιναν στο studio Sierra από τους Δημήτρη Μουρλά και
Αλέξανδρο Χρυσίδη.

Στο οπισθόφυλλο του δίσκου ο Τάσος Ιωαννίδης σημειώνει: «Η
μουσική για τα παιδιά είναι η πνευματική μας τροφή της ψυχούλας τους. “Φως
ιλαρόν” για την συναισθηματική τους νοημοσύνη. Βάλσαμο μετουσιωμένο σε μελωδία
και ρυθμό. Ο Τσιτσάνης θεωρώ, αποκωδικοποιεί μουσικά το DNA της ελληνικότητάς
μας. Ας εμβαπτίσουμε τα παιδιά μας μες στα νοήματά του. Για να καταυγάζει το
γαλάζιο μας!»

«Λάχανα και χάχανα» και ένα μουσικό παραμύθι, ο Τάσος
Ιωαννίδης παρουσίασε, πριν από λίγο καιρό, ένα δίσκο με δέκα τραγούδια του
Βασίλη Τσιτσάνη, ειδικά διασκευασμένα για βρέφη…

1)Τα καβουράκια

2)Δώδεκα η ώρα

3)Χατζή Μπαξές (Μπαξέ τσιφλίκι)

4)Μ’ έναν πικρό αναστεναγμό

5)Καΐκι μου Άη Νικόλα

6)Κάθε βράδυ πάντα λυπημένη

7)Στο Τούνεζι στη Μπαρμπαριά

8)Σ’ έχω κάνει πέρα

9)Δε με στεφανώνεσαι

10)Πέφτεις σε λάθη

Βλέποντας τη συγκεκριμένη δουλειά, με το εξαιρετικό
εξώφυλλο, στο δισκοπωλείο, αρχικά ξαφνιάστηκα, ενώ ταυτόχρονα μου ξύπνησε η περιέργεια
για το περιεχόμενο της… Και οφείλω να ομολογήσω πως, αν και η ηχογράφηση –αν
κατάλαβα καλά- έγινε αποκλειστικά με «συνθετικούς» ήχους, παρουσιάζει ένα
ενδιαφέρον, πολύ περισσότερο για τους λιλιπούτειους ακροατές στους οποίους
απευθύνεται. Βέβαια, δεν έχω κατασταλάξει ακόμα, αν είναι προτιμότερο τα βρέφη
ή τα μικρά παιδιά να μεγαλώνουν με τις πρώτες εκτελέσεις του Τσιτσάνη (εγώ
τουλάχιστον «ανατράφηκα» με αυτές) ή με κάτι πιο «σύγχρονο» όπως αυτή η
δουλειά. Σίγουρα δεν είναι και το πλέον συνηθισμένο φαινόμενο, τα μωρά να
ακούνε Τσαουσάκη, Στράτο ή Κηρομύτη (υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις). Νομίζω
όμως, πως ο δίσκος του Τάσου Ιωαννίδη, μπορεί να γίνει ένας καλός «Δούρειος
Ίππος» για να περάσουν αυτά τα ακούσματα ευκολότερα στα παιδιά που βρίσκονται στην
«τρυφερή» ηλικία, έτσι ώστε, όταν έρθει το «πλήρωμα του χρόνου» να αναζητήσουν
από μόνα τους τα «Καβουράκια» με τον Μπίνη και τη Μπέλλου ή τον Καζαντζίδη, τη
Μαρινέλλα και τη Γιώτα Λύδια…

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
Θανάσης Γιώγλου

Θανάσης
Γιώγλου

https://www.ogdoo.gr/diskografia/nees-kyklofories/tsitsanis-gia-vrefi

Οι πρώτοι ταχυδρόμοι στη Στενή

Προς εξυπηρέτηση των κοινοτήτων ιδρύθηκε, η Αγροτική ταχυδρομική υπηρεσία.

Αυτή εγκαινιάσθηκε δια του νόμου 1909 του οποίου η εφαρμογή άρχισε τμηματικά.

Βάσει του άνω νόμου και δια της υπ αριθμόν 56106/19-9-1911 αποφάσεως της Γενικής Διευθύνσεως ταχυδρομείων και τηλεγραφείων, διορίστηκαν αγροτικοί διανομείς στη Στενή οι εξής:

Κωνσταντίνος Π. Γιαμάς,

Κωνσταντίνος Γ. Λάμπρου,

Νικόλαος Δ. Παλαιολόγος,

ως έχοντες τα απαιτούμενα προσόντα και επιτυχόντες στο διαγωνισμό του οποίου τα αποτελέσματα επικυρώθηκαν.

(Φ.Ε.Κ. 192/19-9-1911 Β.)

Πηγή: «Το Χρονικόν της Στενής του Νομού Ευβοίας»

του Δημητρίου Γιαννούκου

ΣΟΥΛΤΑΝΗΣ-ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟ

Μαρίτσα σύζηγος Νικολάου Σουλτάνη.Ήρθε νύφη στη Στενή από το Τρούπι του Μαντουδίου.Είχε φέρει και την αδερφή της Λίτσα στη Στενή για να μάθει μοδίστρα.Αργότερα εγκατασταθήκανε στη  Παναγίτσα.Ο άνδρας ο Νίκος δούλευε ελεγκτής στα ΚΤΕΛ

ΠΕΤΡΟΥ

Συνέχεια από Πισιναραίους:

Γ) Ο Πέτρος παντρεύτηκε τη Θοδώρα Παλαιολόγου (Γιατράκου) και έκαναν:

Κωνσταντίνος Πέτρου η γυναίκα του Βαγγελιώ το γένος Γιαννούκου  και τα παιδιά τους Πέτρος,Παρασκευή,Μήτσος 

1) Τον Κωτζίνο που παντρεύτηκε τη Βαγγελιώ Γιαννούκου και έκαναν την Παρασκευή που πήρε το Γιαννάκη Κυράνα, τον Πέτρο που παντρεύτηκε τη Χριστίνα Μάρα από την Κόρινθο και μένουν Αθήνα και τον Δημήτρη που πήρε την Ελένη Χναράκη από την Κρήτη και μένουν  στην Αθήνα.
2) Ο Σπύρος παντρεύτηκε τη Ντίνα Θεοδώρου στον Άγιο Γεώργιο Λειβαδιάς. Έκαναν το Θόδωρο και το Σταύρο.
3) Η Μάτω πήρε τον Κώστα Ντούρμα (τουΑριστδάνα) και έκαναν τη Μαρία που μένει Αρτάκη και τη Σταυρούλα που μένει στα Φύλλα.
4) Ο Τάσος ήταν αστυνομικός και παντρεύτηκε στην Αθήνα και έκαναν το Σταύρο και τη Ντόρα.

Ο Τάσος άλλαξε το επιθετό του από Πισσινάρας σε Πέτρου και αργότερα τον ακολούθησαν τα αδέρφια του και ο πατέρας του.

Γεώργιος Σιμιτζής (Παπατσιρώνης)

Παπαγιώργης Σιμιτζής
(Παπατσιρώνης)

Ο Γεώργιος Σιμιτζής (Παπατσιρώνης) ήταν αδελφός του Γιάννη Σιμιτζή (Γιαννιού).

Ο Παπατσιρώνης παντρεύτηκε την Παναγιού Παπαγεωργίου και απέκτησαν οκτώ παιδιά, τέσσερα κορίτσια και τέσσερα αγόρια. Την

Παρασκευή, την Κατερίνα, τη Βασιλική, την  Ελένη, το Σπύρο, τον Πέτρο (Παπαπέτρο),Το Δημήτρη και τον Ευθύμιο.

1)-Η Παρασκευή παντρεύτηκε με το Σπύρο Γερακίνη και έκαναν τη Δέσποινα (Δεσποινιώ) η οποία παντρεύτηκε με τον Γιάννη Σπύρου (Γκέτσικα), που κι αυτοί με τη σειρά τους έκαναν την Παρασκευή (Βούλα) και το Σπύρο.

2)-Η Αικατερίνη παντρεύτηκε το Νίκο Βλάχο (Γεννάδιο) και έκαναν το Σπύρο που ήταν στρατιωτικός.

3)-Η Βασιλική δεν παντρεύτηκε.

4)-Η Ελένη παντρεύτηκε τον Άγγελο Καμαριώτη (Αγγελέτο) αλλά δεν έκαναν παιδιά.

5)-Ο Σπύρος απεβίωσε στο στρατό από ιλαρά, ενώ ήταν νεοσύλλεκτος και ακόμα δεν είχε ορκιστεί.

Παπαπέτρος Σιμιτζής
(γιος του Παπατσιρώνη)

6)-Ο Πέτρος (Παπαπέτρος) παντρεύτηκε την Αικατερίνη Βλάχου και απέκτησαν τρία παιδιά, το Σπύρο, την Ευαγγελία και και τον Κώστα.

α-Ο Σπύρος παντρεύτηκε την Άννα και έκαναν δύο παιδιά, τον Πέτρο και την Κατερίνα.

β-Η Βαγγελιώ παντρεύτηκε τον Χαράλαμπο Κορώνη (Χαραλιά) και έκαναν τρία παιδιά, το Σπύρο, τον Πέτρο και το Γιάννη.

γ-Ο Κώστας παντρεύτηκε τη Μαρία Τρίκα και έκαναν δύο παιδιά, την Κατερίνα και την Ελένη.

7)-Ο Δημήτριος (Τακουνάκιας), παντρεύτηκε την Παναγιώτα από τη Μακρυκάπα και διέμενε στη Μακρυκάπα. Έκανε πέντε παιδιά. Τον Παναγιώτη, το Γεώργιο, τον Ανέστη, τον Ιωάννη και την Ασημένια.

8)-Ο Ευθύμιος παντρεύτηκε την Ειρήνη και δεν έκαναν παιδιά.

ΝΤΑΝΑΣΚΑΣ

Αθανάσιος Γάτος
(Ντανάσκας)

Α)Ο Δημήτρης παντρεύτηκε την Παρασκευή Τσίμπου κόρη του Γιάννη Β)Ο Κωνσταντίνος παντρεύτηκε την Αναστασία Μπαρμπούρη από τα Καμπιά.Γ)Ο Κυριάκος παντρεύτηκε την Αικατερίνη Μπεληγιάνη κόρη του Άγγελου (Σταγγούλη) και έφυγε μετανάστης το 1910 στην Αμερική  και εγκαταστάθηκαν μόνιμα.Δ) Ο Θανάσης παντρεύτηκε την Κατερίνα Ζέρβα.Ε)Η Μαρίνα παντρεύτηκε στο Δράμιση τον ΔεληγιάννηΣΤ)Η Ελένη πήρε τον Παπαναστασίου(Καραμάνος)Ζ)Η Παναγιού πήρε τον Θοδωρή Σιμιτζή.

Α) Ο Δημήτρης και η Παρασκευή Τσίμπου έκαναν:Τον Γιάννη που πήρε την Μαρία Κυράνα(Βουλγάρα) και την Βασιλική που πήρε τον Χρήστο Καλαμάρα κι έφυγαν μετανάστες στην Αυστραλία.

Β)Ο Κωνσταντίνος και η Αναστασία Μπαρμπούρη  έκαναν 1)την Παναγιώτα που παντρεύτηκε τον Νασουλή Γιαλό,2)την Μαρία που παντρεύτηκε τον Ζήσο Μπεληγιάννη,3)τον Παύλο που παντρεύτηκε στην Αγία Ελεούσα4)τον Αντώνη που πήγε στο Άγιο Όρος καλόγερος με το όνομα Νεόφυτος.

Ελένη Κυριάκου Γάτου

Γ)Ο Κυριάκος(Λιάκος)  παντρεύτηκε την Αικατερίνη Μπεληγιάννη κόρη του Άγγελου (Σταγγούλη) και έφυγε μετανάστης το 1910 στην Αμερική.Ξέρουμε για μια κόρη την Ελένη.
Δ) Ο Θανάσης (Ντανάσκας) έκανε 1)την Ελένη που παντρεύτηκε τον Νίκο Ντούρμα(Καραμπούρδα), 2)την Άννα που πέθανε 22 χρονών,3)τον Δημήτρη(ράφτης) που παντρεύτηκε την Αναστασία Κουρμπέτη,4)την Αναστασία που παντρεύτηκε τον Θανάση Γαστεράτο,5) ο Σπύρος άλλαξε το επίθετο του σε Ζέρβας γιατί πήγε ψυχογιός στον Γιώργο Ζέρβα και παντρεύτηκε την Ευαγγελία στη Χαλκίδα.

Ο Θανάσης έμενε στη Πάνω Στενή το 1936 έως το 1940   έφτιαχναν το σπίτι τους στη Κάτω Στενή.Το τελείωσαν το 1940 και μετακόμισαν.Ο αδερφός του Κώστας είχε μετακινηθεί νωρίτερα.

ΓΕΝΕΑΟΛΟΓΙΚΟ

Ο Τριαντάφυλλος Ζέρβας έκανε

Το σπίτι των Ζερβαίων.Χωρισμένο στα δυο.Δεξιά έμενε η Μαριώ αριστερά ο Βαγγέλης,

1)Το Βαγγέλη που πήρε τη Μαρία Κορώνη. 2) Το Γιάννη που πήρε τη Σταυρούλα  Μυλωνά. 3) τον Γιώργο (Μπόμπας) 4) Την Κατερίνα που πήρε το Στέλιο Κρητικό.

1) Ο Βαγγέλης παντρεύτηκε τη Μαρία Κορώνη και έκαναν την Κατερίνα, που παντρεύτηκε το Θανάση Γάτο, την Αναστασία που παντρεύτηκε το Σταύρο Καμαριώτη, τον Παναγιώτη που παντρεύτηκε την Ευαγγελία Παλαιολόγου, το Γιώργο που παντρεύτηκε τη Σταμάτω Σπυριδάκη και τον Κυριάκο (1918-2007) που πήρε τη Σταμάτω Κορώνη.

2)Ο Γιάννης  πήρε την Σταυρούλα Μυλωνά  και  έκαναν τον Γιώργο (Τσακίρη), το Θανάση(Κεμάλ), το Νίκο, την Ελένη που πήρε άνδρα από το Μετόχι τον Μπένο, την Παναγιού που έμεινε ελεύθερη και την Κατίνα που παντρεύτηκε τον Κώστα Κοντούλα.
3) Ο Γιώργος.....
4) Η Κατερίνα.....

Β

Έτσι τα λέγαμε παλιά

του Γιάννη Γιαννούκου

Β

Βάκρινα:. Άσπρο πρόβατο, που είχε μαύρο πρόσωπο, με λίγες άσπρες τρίχες και αραιά μαύρα σημάδια στο υπόλοιπο κορμί του.

Βαλάντωμα:. Καημός, παίδεμα, μπαΐλντισμα, λύπη, θλίψη. Σωματική και ψυχική υπερκόπωση. (Τίποτα δεν μπορεί να δώσει χαρά στην βαλαντωμένη του ψυχή), (βαλάντωσε από την σκληρή δουλειά), (τον βαλάντωσε η αγάπη).

Βαλμάς:. Ο προμηθευτής αλόγων ή μουλαριών ή ενοικιαστής τους, για αλωνισμό. Εδώ όμως, βαλμάς, λεγόταν αυτός που αλώνιζε, δηλαδή αυτός που καθοδηγούσε το άλογο και πατούσε πάνω στο «ντουέν», για να αλωνιστούν τα στάχυα. Βαλμάς επίσης λεγόταν και αυτός που καθοδηγούσε τα ζώα στο λιοτρίβι, για το λιώσιμο των ελιών.

Βαρβάτος:. Αυτός που είναι σεξουαλικά πολύ ικανός ή έχει έντονη σεξουαλική ορμή και διάθεση, (ισχύει και για τα ζώα). Κατ΄ επέκταση, βαρβάτο λέμε και τον άνθρωπο το δραστήριο, τον ικανό, το δυνατό, τον άξιο. Ειρωνικά το λέμε και γι αυτούς που υπερηφανεύονται για τη σεξουαλική τους δράση, (για κοιτάξτε ρε παιδιά ένα βαρβάτο). Για παιδιά, στην ηλικία που αρχίζουν να γίνονται άνδρες. (Κοίτα καμώματα το βαρβατσέλι).

Βαρβατίλα:. Η κακοσμία των τράγων, κατά την περίοδο του οργασμού ή και για ανθρώπους, με έντονη σεξουαλική διέγερση.

Βαρδάρι:. Το ξύλινο εξάρτημα του αλευρόμυλου, που κανονίζει την πτώση του γεννήματος στη μυλόπετρα

Βαρκό:. Λέμε το μέρος εκείνο, που τα χώματά του είναι πολύ υγρά, βουλιάζουν και δεν μπορεί να γίνει σωστά και με άνεση, οποιαδήποτε γεωργική εργασία. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται μετά από βροχές. (Αυτό το χωράφι είναι βαρκό), (τα χωράφια σ΄ αυτή την περιοχή είναι βαρκά).

Βάσκαμα:. Το μάτιασμα

Βάτεμα:. Η ερωτική πράξη, για αναπαραγωγή των οικόσιτων ζώων, προβάτων, κατσικιών κ.λ.π.

Βαταλαλάω:. Όταν φλυαρώ για πολύ ώρα, με δυνατή φωνή, κυρίως σε χώρους εκτός σπιτιού και ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές. Στα χωράφια, στα αμπέλια, στις ελιές κ.λ.π. (Όλο το χωριό είχε πάει να μαζέψει ελιές και βαταλάληξε όλη η ρεματιά), (η γειτονιά βαταλαλούσε από το παιδομάνι).

EVIA HISTORY

HISTORY

MANIKA
The early foundation of Halkida is located 5km northeast, in Manika. The area flourished between 2900 and 2300BC, due to the fashioning of metal. The enormity and the organization of the settlement is surprising. Latter settlements developed and after a time, they were united to make the city of Halkida at the location where it still lays.
CITIES OF EVIA
Halkida and Eretria were two of the most significant cities of Evia. The important locations of North Evia are considered to be Oreoi and Istiaea. Homer describes Istiaea as ‘rich in vines’, due to the fertile plain Kalada (Ksirias). There are two theories about these cities. The first is that Istiaea and Oreoi are the same city during different periods, while others talk about two different cities. Close to them there flourished another city, Athinae-Diades, which – according to tradition – was built by Kekropas.

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ ΣΤΗ ΣΤΕΝΗ

Ο Κωνσταντίνος  Θεοδωράκης ήταν μεγάλος οπλαρχηγός στην Κρήτη και ζούσε στην περιοχή  του Αρκαδίου.
Στο Αρκάδι στο μουσείο, υπάρχει η προτομή του.
Ο Κωνσταντίνος ήρθε σε μεγάλη κόντρα με τον τούρκο πασά λόγω της αρπαγής μιας γυναίκας και ο τούρκος πασάς έδωσε εντολή να αποκεφαλιστεί όλη του η οικογένεια.΄
''Όπου Θεοδωράκης στη Κρήτη και αποκεφαλισμός¨'
 Οι Θεοδωράκηδες έφυγαν από την Κρήτη και ήρθαν στην κυρίως Ελλάδα. Στο Γύθειο,στη Χίο και στην Εύβοια. Όπως όλοι οι φυγάδες ο Θεοδωράκης αναγκάστηκε να καταφύγει στη Στενή όπου δεν έφτανε η εξουσία των Τούρκων*. Το Καλύβι του δηλαδή το καταφύγιό του  μέσα στον πυκνό λόγγο της Στενής ήταν στο Σταυροδήμα.

* Τα στοιχεία για την οικογένεια μας τα έδωσε η Ιωάννα Θεοδωράκη Μαγγούτα.

Σκατούλια

Παιδικό παιχνίδι, που με πέτρες κατά το δυνατόν επίπεδες (σαν μικροί δίσκοι), προσπαθούν τα παιδιά να επιτύχουν το στόχο.

Αφού διαλέξουν τα παιδιά τις πέτρες και στηθεί ένας σωρός από δέκα έως δεκαπέντε περίπου σπασμένα κεραμίδια (σκατούλια), ένα παιδί κατόπιν κλήρωσης μένει σαν φύλακας του σωρού, «τα φυλάει».

Τα υπόλοιπα παιδιά παίρνουν τις θέσεις τους πίσω από κάποια διαχωριστική γραμμή και ένας-ένας με τη σειρά του, πετούν τις πέτρες που κρατάνε με στόχο το σωρό με τα σκατούλια.