Οδοιπορικο

 Μια συντροφιά, αποτελούμενη από το Θεόδωρο Σκούρα, το Γιάννη Γιαννούκο και το Γιάννη Μυτάκη, ξεκίνησαν περί της 11.30 το Σάββατο 20-5-1995 για μια όμορφη όσο και μορφωτική

περιήγηση.Πρώτος σταθμός η περιοχή «Τσαγιούς», που βρίσκεται στο 1/4 περίπου της απόστασης, από τη διασταύρωση του δρόμου της Στενής προς τα Καμπιά.Εκεί σώζεται αρχαίο τείχος της Ελληνιστικής περιόδου (κατά τον κ. Σκούρα).Τόπος σχολικών εκδρομών η περιοχή αυτή πριν από 30 περίπου χρόνια, σήμερα

Τσαγιούς

δυσκολεύεσαι ακόμη και να αναγνωρίσεις το χώρο.Πυκνή βλάστηση κρύβει μέρος του τείχους, η δε πηγή που ανάβλυζε το κρυστάλλινο νερό της στη  βάση του τείχους, σήμερα δεν μπορεί να αξιοποιηθεί.Συνέχεια του δρόμου προς τα Καμπιά, στα μισά της απόστασης περίπου, στρίβουμε δεξιά και προχωρώντας έναν κατηφορικό και ελικοειδές δρόμο, φτάνουμε στη μαγευτική
τοποθεσία της Αγίας Κυριακής.Ένας μικρός παράδεισος με βρύσες, ποτάμι και θεόρατα πλατάνια και φυσικά το σπηλαιώδες εξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, που γιορτάζει στις 7 Ιουλίου. Γύρω από το χώρο της εκκλησίας έχουν γίνει πολλά έργα (γέφυρες, υπόστεγα, ταράτσες) τα οποία εξυπηρετούν τους πιστούς που κατά χιλιάδες συρρέουν στη μνήμη της.Όμως αλλοιώνουν το χρώμα της περιοχής Τουλάχιστον καλό είναι να μην ασβεστώνονται οι σταλακτίτες γιατί χάνεται η φυσική τους ομορφιά.Φεύγοντας από το υπέροχο αυτό μέρος, περάσαμε από την Άνω Στενή και συνεχίσαμε για Λάμαρη. Μόλις φτάσαμε επισκεφτήκαμε τον πρόεδρο του

Δημήτρης Κοκονός

συλλόγου των «Απανταχού  Λαμαριωτών» κ. Δημήτριο Κοκονό, στα ιδιόκτητα γραφεία του συλλόγου.Εκεί μας περίμενα μια έκπληξη. Είδαμε να χτίζεται κι άλλος όροφος πάνω από τα γραφεία με παραδοσιακό «χαγιάτι», όπου εκεί θα στεγαστεί το Λαογραφικό Μουσείο της Λάμαρης. Το οποίο θα είναι έτοιμο στις 15 Ιουλίου. Το λαογραφικό υλικό έχει συγκεντρωθεί και φυλάσσεται στο σπίτι του Κου Κοκονού. Το επισκεφτήκαμε και μείναμε έκπληκτοι από τον πλούτο των υπό έκθεση αντικειμένων. Αργαλειοί, πινακωτές, μελούτες, γάστρες, γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και ότι βάλει ο νους σου.Στη συλλογή υπάρχει και μια εικόνα του Αγίου Γεωργίου, γεμάτη χαρακιές. Δεν φαίνεται σχεδόν καθόλου ο εικονιζόμενος Άγιος, γιατί τη χρησιμοποιούσαν στην κατοχή οι Ιταλοί για να κόβουν το κρέας.Το γλυκό σύκο και το κρύο νερό που μας πρόσφερε στη βεράντα του ο πρόεδρος του συλλόγου, παρουσία και του Ιερέα του χωριού, μας δρόσισε και μας έδωσε δυνάμεις να συνεχίσουμε το οδοιπορικό μας.

Στην παρέα μας τώρα και ο Κος Κοκονός. Στρίψαμε σε ένα δυσκολοδιάβατο δρομάκι δεξιά όπως φεύγαμε από τη Λάμαρη για τη Στενή και σε 2-3 χιλιόμετρα, σε μια απόσταση 500 περίπου μέτρων μεταξύ τους, το εξωκλήσι Άγιοι Απόστολοι και το εξωκλήσι της Αναλήψεως.Το εξωκλήσι της Αναλήψεως είναι ένας υπόσκαπτος ναΐσκος της εποχής της Τουρκοκρατίας. Μια πέτρινη επιγραφή στην είσοδο γράφει «1832», αλλά πρέπει να είναι

παλαιότερος.Σώζεται το παλιό ξύλινο τέμπλο με παλιές και σπάνιες εικόνες και ξύλιναγλυπτά, ενώ τα μικρά παράθυρά του έχουν σχήμα «Δ», θυμίζοντας πολεμίστρες.Εξωτερικά έχει εξωραϊστεί και κατά συνέπεια η εξωτερική του εμφάνιση σε ξεγελάει και δεν μπορείς να φανταστείς τον πλούτο που κρύβει μέσα του.Δίπλα απ΄ το Ναό υπάρχουν ερείπια παλιού μοναστηριού.Να θυμίσουμε ότι το μοναστήρι ήταν «Μετόχι» της Χιλιαδούς και οι καλόγεροι χρησιμοποιούσαν το μέρος εκείνο για να κρύβουν από τους πειρατές τρόφιμα και διάφορα εφόδια.Στους Αγίους Αποστόλους, αντίθετα από την Ανάληψη, σώζεται η παλαιά εξωτερική όψη του, αλλά έχει αλλαχθεί όλο το εσωτερικό τέμπλο.Εικόνες και λοιπός διάκοσμος είναι καινούρια. Τα

παράθυρα και εδώ θυμίζουν πολεμίστρες.-Κάποια διαμόρφωση του δρόμου και η τοποθέτηση πινακίδων, νομίζουμε πως είναι απαραίτητα.Γυρίσαμε στη Λάμαρη, αποχαιρετίσαμε τον κ. Κοκονό, τον ευχαριστήσαμε για τη βοήθειά του και συνεχίσαμε για Μετόχι. Επόμενος σταθμός, ο Άγιος Νικόλαος ο Σικελιώτης.Ύστερα από αρκετή ώρα πορεία και αφού φάγαμε αρκετή σκόνη εμείς και περισσότερες πέτρες το αυτοκίνητο, φτάσαμε στο Μύλο του Συκά. Δώσαμε εντολή στον Μπάρμπα-Χρήστο να ετοιμάζει τα σχετικά εδέσματα και συνεχίσαμε για τον Άγιο Νικόλαο, που βρίσκεται

μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο, με κάθε είδους βλάστηση και πολλά κυπαρίσσια.-Ναός χτισμένος το 1853, τρίκογχος, με αξιόλογα ψηφιδωτά στο δάπεδο. Δεξιά του Ναού υπάρχει κρύπτη Αριστερά του Ναού σώζονται υπολείμματα μοναστηριού, του οποίου καθολικός ναός ήταν ο Άγιος Νικόλαος σε μνήμη του Αγίου Νικολάου που κατέφυγε εκεί τον 11ο αιώνα από τη Σικελία μετά τις επιδρομές Σαρακηνών. Το μοναστηριακό συγκρότημα ορίζεται από ένα μεγάλο, ορθογωνικής κάτοψης περίβολο, που διατηρείται σε χαμηλό ύψος εκτός από τη ΝΔ γωνία. Στο σημείο αυτό διατηρείται σε καλή κατάσταση η αρχική είσοδος του συγκροτήματος που αποτελείται από ορθογωνική θύρα που απολήγει σε εντυπωσιακό πλίνθινο τόξο που περιβάλλεται από οδοντωτή ταινία. Μεγάλο ενδιαφέρον

παρουσιάζει στο εσωτερικό του

μνημείου το μαρμαροθετημένο δάπεδο. Από τα βοηθητικά κτίσματα που σχετίζονται με τη ζωή των μοναχών στο μοναστήρι και τις καθημερινές του ασχολίες διατηρούνται στη ΒΔ γωνία του περιβόλου κατάλοιπα ενός ορθογωνικής κάτοψης, μεγάλων διαστάσεων κτιρίου, που από τους κατοίκους της περιοχής αναφέρεται ως «ελαιοτριβείο», καθώς διατηρείται το ανώτερο τμήμα μεγάλης λίθινης κυλινδρικής μυλόπετρας. Στη ΝΑ γωνία του συγκροτήματος διατηρείται μονόχωρος ναός πλεινθοπερίκλειστος, που τιμάται στη μνήμη των Αγίων Ταξιάρχων κτισμένος πιθανότατα το 17ο  αιώνα.-Γυρνώντας περάσαμε για λίγο από την παραλία Μετοχίου και αμέσως μετά στο μύλο, όπου ξεκουραστήκαμε, δροσιστήκαμε, φάγαμε τα φαγητά που μας είχε ετοιμάσει ο μπαρμπα-Χρήστος και πήραμε το δρόμο της επιστροφής, φορτωμένοι με σκόμη αλλά και σημαντικές γνώσεις γύρω από την παράδοση και την ιστορία της περιοχής*Ο Οσιος Νικόλαος γεννήθηκε στη Σικελία, από την οποία πήρε και το όνομά του. Αγαπούσε τη μοναχική ζωή και οδηγήθηκε από την Πρόνοια του Θεού στο όρος Νεότακος (σήμερα λέγεται Σκοτεινή) της Εύβοιας. Επειδή το μέρος που του υπεδείχθη δεν είχε νερό, ο Αγιος χτύπησε μία πέτρα και ανέβλυσε νερό.Αργότερα, συνελήφθη από Αγαρηνούς πειρατές και όταν αυτοί αποφάσισαν να τον μεταφέρουν με πλοίο μαζί με πολλούς άλλους χριστιανούς κινδύνεψαν από τρικυμία και δίψα. Ο Οσιος, ύστερα από θερμή προσευχή κατέπαυσε την τρικυμία και μετέβαλε τα αλμυρά νερά σε γλυκά για να πιουν οι επιβαίνοντες του πλοίου. Εξεπλάγησαν οι Αγαρηνοί από τα θαυμαστά γεγονότα και τον επανέφεραν στο μοναστήρι του και απελευθέρωσαν τους αιχμαλώτους.

Θεόδωρος Σκούρας

Ο Θεόδωρος Σκούρας, γνωστός Μαιευτήρας, είναι επί 40 χρόνια μέλος της  εταιρίας Ευβοϊκών Σπουδών και για 30 χρόνια μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας.-Είναι μέλος του Δ.Σ της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας.-Εχει γράψει για τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας, για προφύλαξη και πρώτες βοήθειες από ατυχήματα κυνηγίου, για τις οχυρώσεις στην Εύβοια και για το τοπωνύμιο του Γυμνού.-Εχει παρουσιάσει το χειρόγραφο του Φιλάρετου για τη Χαλκίδα, καθώς και για τις υπόσκαπτες και σπηλαιώδεις εκκλησίες στη Σκύρο και έχει δημοσιεύσει έρευνες στο δελτίο της Σπηλαιολογικής εταιρίας για πάνω από 90 σπήλαια.Ενας επιστήμονας και ένας πολυγραφικότατος ερευνητής, που έχει αφιερώσει ένα μεγάλομέρος της ζωής του στην προστασία και στην ενημέρωση του κόσμου, σε ‘ότι αφορά τις φυσικές μας ομορφιές και τις πολιτιστικές μας κληρονομιές.Αυτός είναι ο Θοδωρής Σκούρας.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΚΟΣ