ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΗ ΣΤΕΝΗ

Η ΣΤΕΝΗ

Η Στενή βρίσκεται στην Κεντρική Εύβοια κτισμένη στις παρυφές της Δίρφυς σε απόσταση 30 χιλιόμετρων από τη Χαλκίδα  και είναι το κεφαλοχώρι  της παραδίρφυας περιοχής.

Ορεινό και δυσπρόσιτο μέρος  πράγμα που βοήθησε τους φυγάδες την περίοδο της τουρκοκρατίας να βρουν εκεί καταφύγιο  και να μείνουν μακριά από τον τούρκικο ζυγό. Αυτοί ονομάστηκαν «οι Απροσκύνητοι της Κλεισούρας».

Ο σιδερένιος εχθρός τα ύψη πατεί…

Και για κάθε άλλη Δίρφη…

Ήλιος κι αγέρας, περήφανη Δίρφη!

Χέρια ουράνια την πέτρα σμιλεύουν!

Ύψη πλασμένα από φως και γρανίτη,

κορφές-σκαλοπάτια που στ’ άστρα ανεβαίνουν…

Αντιβουίζουνε γκρέμνα το βρόντο της νύχτας,

αητοί και αέρηδες χτίζουν φωλιά…

Πυλώνες της Νιότης, κορφές της Αλήθειας,

στη γραμμή του ορίζοντα γράφουν «Ψηλά!»

«Ψηλά τις καρδιές, ψηλά και τα μάτια!

Ψηλά είν’ εκείνο, ψυχή, που σου πρέπει!

Βάστα στη νύχτα του νου τα κομμάτια,

ξεκίνα – ο δρόμος αρχίζει παρέκει…»

Δίρφυς.Το βουνό της Ήρας

ΛΑΜΑΡΗ-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΚΟΝΟΣ

 

Ο Σεπτέμβρης, αν είχε μυρωδιά θα ήταν του μούστου και της κανέλας

Ο Σεπτέμβρης, αν είχε μυρωδιά θα ήταν του μούστου και της κανέλας, αν ήταν χρώμα θα ήταν καφέ, το καφε της γης, το καφέ που αγαπάω. Αν θέλετε να καταλάβετε το καφέ που μου αρέσει, σκεφτείτε απλά ένα πεσμένο φύλλο πλατανου τούτη την εποχή.

Σήμερα, έφτιαξα κουλούρια μούστου, με ελαιόλαδο, κανέλα, γαρύφαλλο.

Τι ωραίες μυρωδιές, τι ωραίες θύμησες μου ήρθαν στο μυαλό. Η μύτη μου τελικά είναι η χρονομηχανή μου...

Θυμήθηκα παλιούς Σεπτέμβρηδες στο χωριό. Θυμήθηκα τον παππού τον Κωνσταντή να κάθεται κάτω από τη μεγάλη μουριά και να καθαρίζει καρύδια από το κτήμα μας στο Σκουντερι

Η εκπαίδευση τα χρόνια του Όθωνα

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΗΛΑΝΤΙΩΝ

Το Δημοτικό Σχολείο Στενής ιδρύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1843 με πρώτο δάσκαλο το Ν. Καραπιπέρη»(7). Στην ίδια εργασία του Δαυίδ Αντωνίου διαβάζομε ότι στα χωριά της κεντρικής Καρυστίας μόνο το Αυλωνάρι είχε Δημοτικό Σχολείο από τις 20 Νοεμβρίου 1841, ενώ τα Κριεζά το απέκτησαν στις 24 Ιανουαρίου 1844 και το Αλιβέρι στις 18 Μαρτίου 1845, δύο χρόνια μετά τη Στενή. Ο πρώτος δάσκαλος της Στενής, ο Ν. Καραπιπέρης, ήταν εξαίρετος εκπαιδευτικός και στο τέλος της διδασκαλικής του πορείας ήταν διευθυντής στο Δημοτικό αρρένων Χαλκίδος, «το υπό του εγκρίτου και αρχαίου νομαρχιακού δημοδιδασκάλου κ. Ν. Καραπιπέρη διευθυνόμενον δημοτικόν των αρρένων σχολείον»(8).*Κώστας Σγούρος

7. Δαυίδ Αντωνίου: Η εκπαίδευση στην Εύβοια 1833-1850. ΑΕΜ ΛΒ’ 1996-97 σελ. 1

Ο ΜΥΛΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙΛΑ ΣΤΟΝ ΠΟΥΡΝΟ,1836

Στην έγκριση αγοράς που βέπουμε  αγοραστής αναφέρεται Δόνδωλος

''Του Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί.''

 

''Του Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί.''

''Απρίλης φέρνει την δροσιά, φέρνει και τα λουλούδια.''

''Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.''

''Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν

ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

   NEOΛΙΘΙΚΗ  ΠΕΡΙΟΔΟΣ

                                                                 

 Η περίοδος αυτή ονομάστηκε νεολιθική γιατί ο άνθρωπος άρχισε να λειαίνει τις πέτρες που χρησιμοποιούσε για την κατασκευή των εργαλείων και των όπλων του.           

                                                                   

Στην Ευρώπη ξεκίνησε πριν 6000 χρόνια όταν το κλίμα άρχισε να γίνεται ίδιο με το σημερινό. Τα   ζώα και τα φυτά  εκείνη την περίοδο είναι σχεδόν ίδια με τα άγρια  σημερινά. Είναι η περίοδος που ο άνθρωπος από νομάδας κυνηγός γίνεται αγρότης και κτηνοτρόφος.  Μια από τις μεγαλύτερες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

 

ΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ

ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

Ν. ΑΛΕΞΙΟΥ

                                Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥΣ

΄Υστερα από το στοιχειώδη κατατοπισμό που

μας παρουσίασε μια γενική εικόνα του

Τοιχογραφίες απο την Παλιοπαναγιά Στενήε

ποσοτικού πλούτου των Εκκλησιαστικών Μνημείων του Νομού Ευβοίας, μπορούμε να προχωρήσουμε σε κάποιας μορφής αξιολόγησή τους. Για να νιώσουμε τη σημασία των άφωνων αυτών μαρτυριών του παρελθόντος αναγκαστικά θα υποστούμε μια ιστορική και ψυχική μεταφορά.

ΠΑΛΙΟΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΕΝΗΣ

Το ένδυμα της καθημερινότητος, της κοινής οράσεως, είναι

ΟΙ ΔΡΑΚΟΙ.ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ

 

Σκίτσο:Τζίνα  Κ.

Η λέξη δράκος έχει τη ρίζα της στο ρήμα «δέρκομαι» που υποδηλώνει εκείνον ο οποίος έχει οξύ και διαπεραστικό βλέμμα, ή εκείνον που καταπλήσσει με το βλέμμα
του- Τέτοιο βλέμμα, αλλά και υπερβολική και ακαταμάχητη

ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ

                         
                                        ΓΙΟΥΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΙΑΝΝΗ

Δεν ειν’ κακό και άδικο;

Δεν είναι αμαρτία;
Δεν είναι αμαρτία;

Τα νειάτα σου να λιώσουνε

μέσα στο μαύρο χώμα
μέσα στο μαύρο χώμα

Νάταν η θάλασσα χαρτί

και τα βουνά μελάνι
και τα βουνά μελάνι

Τα βασανά σου νάγραφα

Και πάλι δε μου φτάνει

ΓΙΟΥΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΙΑΝΝΗ

Δεν ειν’ κακό και άδικο;

Δεν είναι αμαρτία;

Τα νειάτα σου να λιώσουνε

μέσα στο μαύρο χώμα

Νάταν η θάλασσα χαρτί

και τα βουνά μελάνι

Τα βασανά σου νάγραφα

Και πάλι δε μου φτάνει

Δε σου μοιαζε δε σούπρεπε

το ξύλινο κρεβάτι

το ξύλινο κρεβάτι

Παρά σε σένα ταίριαζε

το γλέντι και το συργιάνι

το γλέντι και το συργιάνι

Δε τουξερα αγάπη μου

που ήθελες να φύγεις

που ήθελες να φύγεις

Να πάρω χωμα σπο τη Χιό

μαστόροι απ’ τη Κρήτη

μαστόροι απ’ τη Κρήτη

Να πάρω αρχιμάστορα

και πρώτο πελεκάνο1

και πρώτο πελεκάνο

Που πελεκάει τα μάρμαρα

σπάζει και τα λιθάρια

σπάζει και τα λιθάρια

Απ΄τη δεξιά σου τη μεριά

ν’αφήσουν παραθύρι

ν’αφήσουν παραθύρι

Νάρχετ’ ο ήλιος το πρωί

δροσό το μεσημέρι

δροσό το μεσημέρι

Νάρχεται κανά πουλί

να παίρνει το χαμπέρι

να παίρνει το χαμπέρι

Ποιος ήτανε ο μάστορας

που έχτισε τη βρύση

που έχτισε τη βρύση

Ποιος ήτανε κι ο άγγελος

να μας από-χωρήσει

1πελεκάνος:Ο πελεκητής της πέτρας.Δουλειά που απαιτούσε πολύ τέχνη και σε αρκετές περιπτώσεις ήταν ο αρχιμάστορας.

Η ΔΙΡΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

 

Η ΔΙΡΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

(του Δημήτρη Μπαρσάκη)

Ο γραμματικός του 2ου αι. μ.Χ. Αίλιος Ηρωδιανός (Περί παρωνύμων, 3,2.884.7-8) και ο ιστορικός-γεωγράφος του 5ου/6ου αι. μ.Χ. Στέφανος Βυζάντιος (Εθνικά, 234.17), καταγράφοντας τη Δίρφη ως όρος της Εύβοιας, προσθέτουν ότι εκεί λατρευόταν η Ήρα η Διρφύα ("Διρφύα ἡ Ἥρα τιμᾶται"), που σημαίνει ότι κάπου στο όρος υπήρχε ναός της Ήρας. Πουθενά δεν αναφέρεται ότι ο ναός βρισκόταν στην κορυφή της Δίρφης, όπως ορισμένοι διαδίδουν· αντίθετα, το λογικό θα ήταν να έκειτο χαμηλότερα, σε κάποιο πλάτωμα στις πλαγιές ή στους πρόποδες.

ΤΑ ΠΡΩΤΙΝΑ 1 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

 

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΤΑ ΠΡΩΤΙΝΑ 1

Γ.ΜΗΤΑΚΗΣ ΣΤΕΝΗ 2005

Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Όταν ακόμα δεν είχαν εφευρεθεί τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, η ανθρώπινη επαφή ήταν άμεση και μόνο προσωπική. Στα καφενεία, στην πλατεία, στις γειτονιές, στα νυχτέρια, στους μύλους, στις βρύσες που έπαιρναν νερό, στο προαύλιο της εκκλησίας μετά την λειτουργία της Κυριακής, στα εξωκλήσια που γιόρταζαν, γίνονταν όλες οι καθημερινές κοινωνικές

ΔΙΡΦΥΑΚΑ

 

Τα θέματα που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος είναι

-Παλαιολιθικά κεντρικής ορεινής Εύβοιας.

-Παλαιολιθικό εύρημα στη Στενή Ευβοίας

-Στα ίχνη της χαμένης Οιχαλίας

-Τα καλύβια

-Λάμαρη. Η εγκατάσταση

-Το τσιφλίκι των Βαβούλων

-Γεώργιος Τασιού Θωμάς. Ο Στενιώτης βουλευτής του 19ου αιώνα και η οικογένεια του

-Λιγνιτωρυχεία Πάλιουρα απ' το 1913 έως το 1973

-Η ζωή στη Στενή και τα γύρω χωριά απ' τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα

-Όνειρο άσβεστο. Μνήμη ανήκεστος.

-Λαογραφικά από το χωριό θεολόγος Ευβοίας

-Η Καθενιώτικη φορεσιά

-Παραδοσιακά επαγγέλματα και ασχολίες στα χωριά της Δίρφης.

-Ο κύκλος της Ζωής στη Στενή

-Αργαλειός

-Λιοτρίβια

-Το φαράγγι της Αγάλης και το μελίσσι

-Παραθεριστικό κέντρο η Στενή από το 1925

-Αμφιθέα Δήμου Διρφύων Ευβοίας

-Τα εξωκλήσια του χωριού Αμφιθέα του Δήμου Διρφύων

-Πρωτοδιορισμός στο Δημοτικό σχολείο Αμφιθέας (τότε γίδες) της δασκάλας Ανθής Κανάρη (1944-1957)

-Νερόμυλος Ηλία Ηλία του Ηλία στην Αμφιθέα Ευβοίας

-Τα παραμύθια της Στενής

=Κλιματολογικά στοιχεία Στενής και του ορεινού όγκου της Δίρφης

-Λαογραφικά Μουσείο Λάμαρης

-Ποιήματα.

-Ο Σεβρήκας

-Ποδόσφαιρο στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίου Αθανασίου.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΔΙΡΦΕΩΝ 1833 1914

 

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΣΤΕΝΗΣ

 

ΤΑ ΠΡΟΤΙΝΑ 3 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΤΕΝΗΣ

 

Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ