ΠΟΥΡΝΟΣ

Το κείμενο βασίστηκε σε αφήγηση του Θανάση Γιαλού(Αλη-πασσάς).Γεννήθηκε την Δευτέρα 20 Μαΐου 1935 στη Στενή. Το πατρικό του είναι εκεί που είναι σήμερα το σουπερ μάρκετ Ντόβρου. Πηγαινοερχόταν από την Στενή στον Πούρνο ώσπου το 1948 εγκαταστάθηκε μόνιμα στον Πούρνο. Αρχίζει λοιπόν την αφήγηση:

Θανάσης Γιαλός

«Το πιο πιθανό είναι η ονομασία του χωριού να έγινε από τα πουρνάρια που είναι γεμάτη η περιοχή.Στο Πούρνο συναντιούνται το Καμπιώτικο ρέμα,το Στενιώτικο και το Καλαμαντάρι από το Μίστρο. Ο πιο παλιός οικισμός στην περιοχή  όπως έχω ακούσει ήταν η Μυρμιγκιόνα, στα Έρμα δεν ξέρω πόσο παλιά μπορεί να ήτανε. Μετά έχω ακούσει για ένα χωριό που το έλεγαν του Τσουλή το χωριό. Το Παλιοχώρι στην Πολυτύρα και απέναντι στα 5οο μέτρα οι Μουριές με 2-3 σπίτια. Από όλα αυτά δεν έχει μείνει ούτε πέτρα. Την Πολυτύρα την ειπαν έτσι γιατί έβγαζε πολλύ τυρί. Εκεί είχαν το χειμαδιό   και τσοπάνηδες  από την Στενή και τα Καμπιά. Οι Μπελληγιαναίοι, ο Παπαλάμπρος , ο Καρατζάς κ.α

Εκεί που πάει σήμερα ο δρόμος από τις  Γίδες για  Χαλκίδα είχαν τα λημέρια δυο ληστές. Ο Ρούσσης και ο Τούγκρας. Στην περιοχή αυτή που τότε υπήρχαν παρθένα και αδιάβατα δάση υπήρχαν τα ερείπια της εκκλησίας της Αγίας Αικατερίνης. Υπήρχε πριν λίγα  χρόνια  ακόμα του Ρούσση η Βρύση.Αυτοί οι λήσταρχοι έκλεβαν αυτούς που είχαν και πάντρευαν άπορα κορίτσια.

Ο τούρκος πασάς είχε μεγάλο σπίτι στην σημερινή θέση του χωριού. Δίπλα σε αυτό υπήρχαν άλλα τρία σπίτια. Στην σημερινή είσοδο του χωριού υπήρχαν δεκατρία σπίτια και έξι σπίτια στο Πέρα χωριό. Στο σπίτι του πασά είχα προλάβει να μείνω  μικρός πριν το γκρεμίσουνε. Μεγάλο σπίτι με πάρα πολλά δωμάτια. Οι νερόμυλοι ήταν στου Καίλα, στην Κρεμάλα κι ο παλιόμυλος. Οι άλλοι δυο μύλοι,αυτός που λέμε του σχολικού κλήρου και ο νέος μύλος μάλλον φτιάχτηκαν όταν έφυγε ο πασάς, δεν ξέρω!

Στην απογραφή  του 1852 ο Πούρνος είχε 32 κατοίκους και η Πολυτύρα 38. Ο Κρούπης, ο Βούζης, ο Κορόζης, ο Μετοχιάτης που είχε έρθει  από το Μετόχι, ο  Μαζαράκης  από Μαυρόπουλο, ο κυρ-Νίκος Καμινιάρης που είχε έρθει από την Κύμη, ο Κοκινης από τα  Αμπέλια ήταν εδώ όταν ήρθαν οι Στενιώτες, κάποιες από αυτές τις οικογένειες πρέπει να ήταν εδώ και επι πασά. Ο Κρούπης ήταν επιστάτης και αργότερα έφτιαξε το πρώτο καφενείο του Πούρνου. Όταν ήταν να πουλήσει ο τούρκος πασάς το τσιφλίκι μαζεύτηκαν 47 κληρούχοι Θεολογίτες κι έφτιαξαν συνεταιρισμό για να πάρουν το τσιφλίκι του πασά. Ανέθεσαν την υπόθεση στον Βαρατάσο ο οποίος ήταν δικηγόρος. Ο Βαρατάσος διαπραγματεύτηκε με τον πασσά για τον εαυτό του και του πρόσφερε 30.000 γρόσια για 22.000 στρέμματα. Ο Βαρατάσος έκανε συμφωνία με τον πασσά να του δώσει 15.000 γρόσια δηλαδή τα μισά και αν δεν φιλονικήσει με τα γύρω χωριά για την έκταση να του δώσει και τα υπόλοιπα, τα οποία μάλλον δεν έδωσε ποτέ.

ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ.ΠΩΛΗΤΗΡΑ

Βαρατάσος ήταν δικηγόρος ο οποίος ήταν πολύ φτωχός και κατάφερε να δημιουργήσει μια τεράστια περιουσία με τσιφλίκια στη Λάρισα,στον Πούρνο, στην Κέρκυρα, Κρήτη,Τζιτζιφιές,του Κοπανά στο Μπούρτζι και είχε στη Χαλκίδα το ξενοδοχείο Εύριπος. Ήταν πολύ φτωχός. Το επίθετο του ήταν Γεωργούσης. Όταν ήταν μικρός δούλευε σε λιοτρίβι. Κτύπαγε το άλογο  για να φέρει γύρω τις πέτρες. Τότε του φώναζαν Βάρα Τάσο βάρα Τάσο. Είχε τέσσερα παιδιά. Τον Αλέκο, τον Δημήτρη, την Ελένη και την Καλλιόπη.

Ο  Βαρατάσος έβαλε επιστάτη τον Κωνσταντίνο Παπαγεωργίου(Ξυνιάρηδες το παρατσούκλι τους), γιο του Ξυνιαρομήτρου γνωστό του τσιφλικά από το άλλο τσιφλίκι του στην Θεσσαλία. Ο Ξυνιαρομήτρος ήταν πρωτοπαλίκαρο των τσιφλικάδων της Θεσσαλίας, ήξερε από εκεί τον Βαρατάσο και του πρότεινε τον γιό του για επιστάτη. 

 Από τότε που ανέλαβε ο Παπαγεωργίου επιστάτης άρχισε να φέρνει Στενιώτες για να δουλέψουν στο τσιφλίκι. Δώδεκα οικογένειες από την Στενή εγκαταστάθηκαν σταδιακά στον Πούρνο. Ο  επιστάτης Παπαγεωργίου είχε παντρευτεί Γιαλίνα την αδερφή του Κολοφέσα ,Παρασκευή.Από τους πρώτους Στενιώτες που ήρθαν στον Πούρνο ήταν οι Γιαλοί. Δυο διακλαδώσεις τους με τα παρατσούκλια Κολοφεσαίοι  και Αληπασάδες.

Οι 12 οικογένειες που ήρθαν από την Στενή ήταν

Μπεληγιάννης Κωνσταντίνος, Γιαλοί, Μακρής Αγγελής,Γιάννης Καμαριώτης,Κοντάκηδες Νίκος και Γιαννης, Αντώνης Ντούρμας (του Νταμάκι ο πατέρας), Κωνσταντίνος Τζίνης,Παπα-δημήτρης Κυράνας χειροτονήθηκε 4 Φεβρουαρίου 1928,Ρήγας Βαρτζής, αργότερα ήρθε ο Γιώργος Παπαναστασίου. Ο Μπεληγιάννης ήρθε για δασοφύλακας και ο Γιαλός για αγροφύλακας.

Μαζί με τουςΣτενιώτες λίγο πριν η λίγο μετά ήρθαν

Παναγιώτου (Κάλεσος) από Κύμη

Βεζύρης  από Κύμη

Μπίστας  από Μαρκόπουλο Αττικής

Αργότερα ο Μήτρος Ντούρμας (τσόπλας) τον σκότωσαν οι γερμανοι  γιός του Κωνσταντέλου Ντούρμα πήρε την Τασά (Χαρτσίνα) από το Μονόδρυ που είχε συγγενείς στον Πούρνο.

Αγουρίδας από Πάλιουρα

Ο Αντώνης Ντέσκος είχε έρθει από την   Ικαρία για φτιάξει κάρβουνα και έμεινε.

Οι καλλιεργητές συμφωνούσαν με το Βαρατάσο πόσα στρέμματα ήθελαν να σπείρουν. Αυτός τους έδινε τα βόδια για να οργώσουν. Τα αλώνια ήταν εκεί που είναι σήμερα το γήπεδο του Πούρνου. Όταν αλώνιζαν ήταν εκεί και οι άνθρωποι του Βαρατάσου και η εφορία. Μόλις τέλειωνε το αλώνισμα το «τρίχιαζαν». Το έφραζαν με τριχιά. Κάποια φορά ο Κώστας Τζίνης είχε πάρει μόνο τρία ξάια. Αλλά υπήρχαν και οι περιπτώσεις που όταν αφαιρούσε ο Βαρατάσος και η εφορία το μερτικό τους  κι αν χρωστούσες  και λίγο από τον χειμώνα που είχες δανειστεί, σου έμεναν για να ταΐσεις το σπίτι σου μόνο τα…..άχυρα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΤΑΚΗΣ

*Με τον νόμο «περί αποκαταστάσεως ακτημόνων καλλιεργητών» δημιουργήθηκε ο συνεταιρισμός αποκαταστάσεως ακτημόνων καλλιεργητών Πούρνου (ΣΑΑΚΠ). Στον συνεταιρισμό παραχωρήθηκαν 440( στην πραγματικότητα μοιράστηκαν πολύ περισσότερα) στρέμματα προς τους καλλιεργητές Στενής, το 1926 και η οριστική διανομή έγινε το 1931.

Ο  Πούρνος έγινε κοινότητα τις 13 Ιουνίου 1947.’Εως τότε ανήκε στη κοινότητα Θεολόγου. Το 1947 το τσιφλίκι το μοίρασαν σε 7 μερίδια οι κληρονόμοι του Βαρατάσου. Τότε ένας από τους ιδιοκτήτες του τσιφλικιού Μάνος Περικλής,όταν φύγαμε από τον Θεολόγο και κάναμε δική μας κοινότητα, διόρισε πρόεδρο χωρίς εκλογές τον Κωνσταντίνο Μπελληγιάνη. Το 1949 έγιναν εκλογές πρώτος πρόεδρος εκλεγμένος ο Γιώργος Παπαγεωργίου. Το 1952 επί Πλαστήρα έγινε απαλλοτρίωση και η διανομή έγινε το 1963. Οι μερίδες που μοιράστηκαν ήταν από 7 έως 30 στρέμματα στον κάθε μεριδιούχο

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Της Αγίας Τριάδας.

 ΠΟΥΡΝΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1852  37

1951 326

Στενη

1852 644

1951 1422


Ο οικισμός ήκμασε τα χρόνια της Φραγκοκρατίας.Τα κτήματα του Πούρνου αποτελούσαν το φέουδο "vilam Prino" που ήταν στη δικαιοδοσία του λατινικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης.Στα χρόνια της τουρκοκρατίας αναφέρετε το 1474 οικισμός με 22 σπίτια και το 1521 με 25 σπίτια.

Απογραφές
2001    399
1991    379
1981    327

1971    265
1961    339
1951    326
1940    241
1928     160
1920     148
1907     95
1896     102
1889     159
1879      34