ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Η μεγαλύτερη γιορτή για τους Στενιώτες  με παλιές μνήμες ένδοξων στιγμών της ιστορία τους. Ανήμερα της Παναγίας  διάλεξαν οι Τούρκοι να επιτεθούν στο χωριό το 1821 και περίμεναν να βρουν το χωριό αφύλαχτο και τον κόσμο να γλεντάει. Πράγματι όλος ο κόσμος ήταν στο χοροστάσι αλλά το χωριό δεν ήταν αφύλαχτο.

Στο Μεγάλο Βράχο της Στενής φύλαγε ο γέρο- Κάτζιος, ο Αντώνας Καμαριώτης. Με την στεντόρεια φωνή του ειδοποίησε τους
πανηγυριώτες  οι οποίοι νίκησαν και δεν άφησαν τους Τούρκους να περάσουν.  Αρχηγός της αντίστασης κατά των Τούρκων ήταν ο Καπετάνιος. Από το Καλαματέικο σόι με μεγάλο μίσος κατά των Τούρκων, οι οποίοι του είχαν κόψει τα αυτιά όταν ήταν μικρός  και είχε πέσει πάνω τους ,στο Σκουντέρι κοντά στο Παλιοχώρι. Την νίκη τους αυτή την απέδωσαν στην Παναγία και έκαναν λαμπρή δοξολογία για να την ευχαριστήσουν. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και λίγο  παλαιότερα οι περισσότερες γυναίκες της Στενής έπαιρναν το όνομα  Παναγιώτα(Γιούλες).

Η παράδοση αναφέρει επίσης ακόμα ένα θαύμα που είχε κάνει η Παναγία στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Είχαν περάσει οι τούρκοι το στενό της Κλεισούρας και οι Στενιώτες είχαν εγκαταλείψει το χωριό και αποτραβήχτηκαν στα Καλύβια. Όταν ήρθε η ειδοποίηση ο καντηλανάφτης, από τους Πισσιναραίους, θεώρησε ιεροσυλία να σταματήσει το άναμμα των καντηλιών. Ατάραχος τα άναψε όλα και τότε έφυγε κι αυτός για τον λόγγο. Ένας τούρκος τον κυνήγησε αλλά βρήκε τον θάνατο όταν πήγε να περάσει την ξύλινη γέφυρα, πέφτοντας στο ποτάμι.

Της Παναγίας επίσης αποφάσισαν οι Γερμανοί να επιτεθούν στο χωριό, όταν η Στενή ήταν αρχηγείο του ΕΛΑΣ  και την τελευταία στιγμή άλλαξαν κατεύθυνση. Ακόμα και σήμερα η ημέρα γιορτάζεται με λαμπρό τρόπο μιας και μαζεύονται χιλιάδες κόσμου από παντού.             

Πιο παλιά όταν δεν υπήρχαν χρήματα φρόντιζαν να πάνε έστω και μακριά για να κάνουν κάποια μεροκάματα για να έχουν χρήματα για της Παναγίας.

H ΣΤΕΝΗ TO 1900

ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΥΡΙΠΟΣ ΣΤΑ 1900

 Απόσπασμα

Κάτι που μένει αξέχαστο σε όσους επισκέπτονται τη Στενή

είναι οι γραφικοί χοροί της κατά το τριήμερο πανηγύρι της Παναγίας.Πουθενά αλλού, σε κανένα άλλο χωριό δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο.

Λίγο πριν νυχτώσει στην μικρή πλατεία του χωριού, κατάλευκοι

λεβεντόκορμοι φουστανελοφόροι σέρνουν τον χορό κάτω από τους ήχους

εγχώριων οργάνων ενώ δειλά και κατά ομάδες με χάρη και την

πρέπουσα σεμνότητα προσέρχονται οι νεαρές χωριατοπούλες.

Όμορφες και δροσερές σαν τα κρύα νερά, φορώντας το κατακόκκινο

μαντίλι τους και επιστήθια ποδιά, κεντημένη με μετάξι και στολισμένη

με πούλιες και κοσμήματα αμφιβόλου αξίας, αργυρά και χρυσά. Οκύκλος συνεχίζει να αυξάνει μέχρι που διπλασιάζεται και σαν ένα πυκνό

στεφάνι πλεγμένο από λευκά κρίνα και βαθυκόκκινα τριαντάφυλλα

στροβιλίζεται μες του χορού τα ρυθμικά βήματα. Η ιδιόρρυθμη

ενδυμασία των γυναικών και όλο το σύνολο των χορευτών, γοητεύει και

αφήνει έκθαμβο τον επισκέπτη που γεμάτος περιέργεια παρακολουθεί

αυτό το υπέροχο θέαμα. Όμως όπως συνήθως γίνεται στα πανηγύρια,

ευέξαπτοι νεαροί χωριάτες, υποψήφιοι γαμπροί, λίγο έλειψε να

προκαλέσουν άσχημο επεισόδιο που αν δεν το προλάβαιναν οι

ψυχραιμότεροι τότε θα χαλούσε τη γραφική εικόνα και θα γέμιζε τρόμο

και ανησυχία όλο το χωριό. Αυτός δυστυχώς είναι ο συνηθισμένος

επίλογος των πανηγυριών που κάποτε συνοδεύονταν από ιδιαίτερα

θλιβερά γεγονότα τα οποία ελπίζουμε στο μέλλον να εκλείψουν

παντελώς.

1.Περιγραφή της Στενής και των γύρω από αυτήν περιοχών μέσα από τα μάτια του συντάκτη της εφημερίδας ΕΥΡΙΠΟΣ που υπογράφει με το όνομα «Vallanchy» και δημοσιεύτηκε στις 26 Αυγούστου και 2 Σεπτεμβρίου του 1900.

Τα κείμενα έχουν μεταγλωττιστεί στην καθομιλουμένη και εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό.

Vkuzunis από την σελίδα https://www.academia.edu/