Γεώργιος Τασσού Θωμάς

Ο Στενιώτης βουλευτής του 19ου αιώνα και η οικογένειά του

Του Κώστα Π. Σγούρου

 Οι Θωμάδες, μια από τις πλέον σημαντικές οικογένειες της Στενής κατά τον 19ο αιώνα, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της γενέθλιας γης, αλλά και της όλης επαρχίας Χαλκίδας, στα πρώτα πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση του λεύτερου Ελληνικού κράτους. Ο Τασσός Θωμάς, δήμαρχος Ληλαντίων ανάμεσα στα 1838 και 1850, ο Δημήτριος Τασσού Θωμάς, δήμαρχος Ληλαντίων για τρεις συνεχόμενες τετραετίες, από το 1866 μέχρι το 1879 και ο Γεώργιος Τασσού Θωμάς, βουλευτής Χαλκίδος σε τέσσερις περιόδους από το 1868 μέχρι το 1879, άφησαν έντονο το στίγμα τους και κρίνονται σήμερα και θετικά και αρνητικά στην ιστορία της Στενής.

Πιστεύω ότι οι δήμαρχοι κι οι βουλευτές του 19ου αιώνα, όλοι λίγο πολύ «στο ίδιο καζάνι βράζανε». Κι είναι δύσκολο ν’ αποκαλούμε δημοκράτες ή μη, δήμαρχους και βουλευτές της εποχής της Βαυαροκρατίας και των χρόνων του Γεωργίου Α’. Γι’ αυτό και η επιδίωξη της έρευνας θα πρέπει να στρέφεται στο να μην αδικηθεί κανείς. Καλύτερα να γραφούν περισσότεροι έπαινοι, παρά έστω και μια αιχμή κατηγορίας που πιθανό να μην ευσταθεί. Κι η οικογένεια των Θωμάδων έχει δεχθεί πολλές κατηγορίες από το μακαρίτη Γ. Ι. Ντεγιάννη, το σπουδαίο εκπαιδευτικό, με το μεστό υπέροχο λόγο, στο μοναδικό μέχρι σήμερα «χρονικό των Διρφέων 1833-1914» που δημοσιεύτηκε σε δύο τόμους του Αρχείου Ευβοϊκών Μελετών, τον 5ο του 1958 και τον 6ο το 1959. Είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι ευσταθούν όλες. Δεν μπορεί για όλα τα δεινά της Κεντρικής Εύβοιας να φταίνε οι Θωμάδες. Γι’ αυτό θα επιχειρήσομε εδώ να αναφέρομε όλα τα στοιχεία από τη δράση αυτής της οικογένειας της Στενής, τα αρνητικά, αλλά και τα θετικά. Τασσός Θωμάς Πρώτος ο Τασσός Θωμάς. Από πιστοποιητικό της 30 Ιανουαρίου 1840, προκύπτει ότι ήταν δήμαρχος Ληλαντίων τη χρονιά εκείνη(1). Κατά πάσα πιθανότητα ήταν ο δεύτερος δήμαρχος Ληλαντίων, μετά τη λήξη της θητείας του πρώτου δημάρχου Α. Αποστολίδη στις 13 Μαρτίου 1837, ή μετά την ένωση του δήμου Διρφέων και Ληλαντίων σε Ληλαντίων, με το Β.Δ. της 27 Νοεμβρίου 1840(2). Τον πρώτο διορισμό του Τασσού Θωμά βρήκα στην εφημερίδα «Ταχύπτερος Φήμη» της 19 Απριλίου 1841(3) «διωρίσθησαν δήμαρχοι... Τάσσος Θωμάς Ληλαντίων της Ευβοίας». Παρέμεινε δήμαρχος μέχρι τις 29 Ιουνίου 1846, που πήρε τη θέση του ο Χριστόδουλος Λέων(4). Ο Τασσός Θωμάς ξανάγινε δήμαρχος Ληλαντίων στις 5 Ιανουαρίου 1848 «Δια του από 5 Ιανουαρίου 1848 Β.Δ. διωρίσθη δήμαρχος Ληλαντίων ο Τάσος Θωμάς»(5). Παρέμεινε στη θέση του μέχρι τις 11 Απριλίου 1850 που τη δημαρχία Ληλαντίων πήρε ο Άγγελος Γιαννούκος. Συνολικά δηλαδή ο Τασσός Θωμάς δημάρχεψε στο δήμο Ληλαντίων περί τα δέκα χρόνια. Γράφει ο Γ. Ντεγιάννης ότι «ο δήμαρχος Τασσός Θωμάς βρήκε κληρονομιά το δημοτικό σχολείο Στενής» κατηγορώντας τον ότι δεν φρόντισε να γίνουν σχολεία στην περιοχή του(6). Δεν είναι έτσι. Επί των ημερών του Τασσού Θωμά ιδρύθηκε το Δημοτικό Σχολείο Στενής. Κι ασφαλώς σε κάτι θα βοήθησε κι ο δήμαρχος. «Το Δημοτικό Σχολείο Στενής ιδρύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1843 με πρώτο δάσκαλο το Ν. Καραπιπέρη»(7). Στην ίδια εργασία του Δαυίδ Αντωνίου διαβάζομε ότι στα χωριά της κεντρικής Καρυστίας μόνο το Αυλωνάρι είχε Δημοτικό Σχολείο από τις 20 Νοεμβρίου 1841, ενώ τα Κριεζά το απέκτησαν στις 24 Ιανουαρίου 1844 και το Αλιβέρι στις 18 Μαρτίου 1845, δύο χρόνια μετά τη Στενή. Ο πρώτος δάσκαλος της Στενής, ο Ν. Καραπιπέρης, ήταν εξαίρετος εκπαιδευτικός και στο τέλος της διδασκαλικής του πορείας ήταν διευθυντής στο Δημοτικό αρρένων Χαλκίδος, «το υπό του εγκρίτου και αρχαίου νομαρχιακού δημοδιδασκάλου κ. Ν. Καραπιπέρη διευθυνόμενον δημοτικόν των αρρένων σχολείον»(8). Την ιστορία του Τασσού Θωμά στα κοινά συνέχισαν οι δυο του γιοι, ο Δημήτριος Θωμάς, σαν δήμαρχος Ληλαντίων και ο Γεώργιος Θωμάς, σαν βουλευτής Χαλκίδος. Δημήτριος Τασσού Θωμάς Ο Δημήτριος Τασσού Θωμάς γεννήθηκε στη Στενή το 1827. Το έτος γέννησής του βγαίνει από τον «κατάλογο εχόντων προσόντα ενόρκου» του 1855(9). Ο Δημήτριος Τασσού Θωμάς στον κατάλογο ενόρκων του Δήμου Ληλαντίων με αύξοντα αριθμό 36 έχει ηλικία 28 χρόνων (είναι ο πιο νέος εξ όλων των ενόρκων), κατοικία Στενή, επιτήδευμα γεωργοκτηματίας και ετήσιο εισόδημα 500 δραχμές (το λιγότερο εξ όλων των ενόρκων). Η πρώτη του παρουσία στα κοινά γίνεται στις 13 Νοεμβρίου 1853. Σε ηλικία 26 χρόνων γίνεται δημαρχικός πάρεδρος στο δήμο Ληλαντίων(10). «Δια Β.Δ. της 13 Νοεμβρίου 1853 διωρίσθη δήμαρχος Ληλαντίων ο Τάσος Παλαιολόγος και δημαρχικοί πάρεδροι οι Δημ. Χ. Λέων, Ρήγας Χουλιαράς και Δημ. Τασού Θωμάς». Κατάλογος ενόρκων του δήμου Ληλαντίων κατά το 1855. Στις 3 Μαρτίου 1858, σε ηλικία 31 χρόνων, ξανάγινε δημαρχικός πάρεδρος (και μάλιστα Α’ δημαρχικός πάρεδρος) του δήμου Ληλαντίων με δήμαρχο τον Παναγιώτη Καραμουζά(11). «Δια Β.Δ. της 3 Μαρτίου 1858 διωρίσθη δήμαρχος Ληλαντίων ο Παναγιώτης Καραμουζάς, δημαρχικοί δε πάρεδροι ο Δημ. Θωμάς, Δημήτριος Λέοντος, Σπ. Μακρής και Δημήτριος Κ. Μεργός». Στη θέση του παρέδρου παρέμεινε μέχρι της 29 Αυγούστου 1861, οπότε ξανάγινε δήμαρχος ο Π. Καραμουζάς(12), αλλά χωρίς να είναι πάρεδρος ο Δ. Θωμάς. Ο Δημήτριος Τασσού Θωμάς εκλέχθηκε δήμαρχος Ληλαντίων στις πρώτες ουσιαστικές δημοτικές εκλογές που έγιναν στην πατρίδα μας από Πέμπτη 31 Μαρτίου μέχρι Κυριακή 3 Απριλίου 1866 (οι εκλογές τότε διαρκούσαν τέσσερις ημέρες). Και βέβαια εύκολο είναι να καταλάβει κανείς τι εκβιασμοί και καλπονοθεύσεις γινόντουσαν σε τέσσερα μερόνυχτα. Η εφημερίδα των Αθηνών «ΑΛΗΘΕΙΑ»(13) γράφει για τις εκλογές στη Στενή: «Εις Στενήν του δήμου Ληλαντίων της Ευβοίας συνέβη σύγκρουσις, άμα αρξαμένης της εκλογής. Οι πυροβολισμοί εξηκολούθησαν επί τινα χρόνο και τρεις άνθρωποι επληγώθησαν». Τα αποτελέσματα της εκλογής δημοσιεύει ο «ΕΥΡΙΠΟΣ»(14). «Αποτελέσματα εκλογών: Δήμος Ληλαντίων Δήμαρχος Δημ. Τ. Θωμάς». Την εποχή που ο Δημήτριος Θωμάς έγινε δήμαρχος Ληλαντίων, στη Στενή εργάσθηκαν δύο πολύ καλοί δάσκαλοι από το Αυλωνάρι. Στα 1865 ο Νικόλαος Φραγκούλης. «Μετετέθησαν οι εξής δημοδιδάσκαλοι... Ν. Φραγκούλης εις Στενήν»(15). Ο Νικόλαος Φραγκούλης στις εκλογές της 14 Απριλίου 1879 θα εκλεγεί δήμαρχος Αυλώνος. Ο δεύτερος Αυλωναρίτης, ο Αντώνιος Εμμανωλίδης, ήρθε στη Στενή την επόμενη χρονιά, το 1866. Μάλιστα ο Αντώνιος Εμμανωλίδης στα 1889, έγινε γραμματέας της Εφορίας Σύρου(16). Και όταν ο Αντώνιος Εμμανωλίδης μετατέθηκε από τη Στενή, οι κάτοικοι κινήθηκαν υπέρ της παραμονής του καλού δάσκαλου: «Διετηρήθη εις θέσιν του ο προ ολίγων ημερών μετατεθείς δημοδιδάσκαλος Στενής κύριος Αντώνιος Εμμανωλίδης. Η περίπτωσις αυτή μας δίδει την ευκαιρίαν να επαινέσωμεν τους κατοίκους της Στενής διότι γνωρίζοντες την αξίαν του διδασκάλου, έσπευσαν δια προσώπων ευϋπολύπτων να κάμωσιν τας απαιτουμένας παραστάσεις εις τον βουλευτήν κύριον Θωμάν, όστις ιδών ότι ο διδάσκαλος ήτο ωφέλιμος εις τον Δήμον εκείνον, δεν ώκνησεν να καταβάλη πάσαν προσπάθειαν να επαναφέρη εις την θέσιν του τον διδάσκαλον»(17). Ο Γεώργιος Θωμάς, αδερφός του δήμαρχου Δημητρίου Θωμά είχε εκλεγεί βουλευτής Χαλκίδος στις εκλογές της 21 Μαρτίου 1868. Γράφει ο Γ. Ντεγιάννης πως ο βουλευτής Θωμάς «σκόπιμα μας κρατούσε σ’ αυτό το χάλι από υπολογισμό μη σηκώσουμε κάποτε κεφάλι και ζητήσουμε να πάρουμε τις τύχες στα χέρια μας(18). Τι να σκεφθώ. Αν ήταν τόσο κακός και υπολογιστής ο βουλευτής Θωμάς και δεν ήθελε να μάθουν γράμματα οι συντοπίτες του δεν θα πάσχιζε να κρατήσει ένα καλό δάσκαλο στη Στενή. Και όταν ο αδερφός του Δημήτριος Θωμάς είχε γίνει δήμαρχος Ληλαντίων, από τον πρώτο χρόνο της θητείας του έσπευσε να ιδρύσει δημοτικό σχολείο στους Καθενούς. «Το δημοτικό συμβούλιο Ληλαντίων εψήφισεν ποσόν τι υπέρ συστάσεως δημοτικού σχολείου εις το χωρίον Καθενούς... το χωρίον έχει την προθυμίαν να συνυσφέρη το οίκημα»(19). Βέβαια ενδιάμεσα ο «ΕΥΡΙΠΟΣ» έγραφε και κάτι άλλο, που δεν το σημειώνει ο Ντεγιάννης, «και όμως καίτοι παρελθόντος πολλού χρόνου έκτοτε, το ψήφισμα μένει εις τα αρχεία του Νομαρχιακού καταστήματος». Να λοιπόν που για την κακοδαιμονία της Στενής δεν έφταιγαν μόνο οι Θωμάδες, που αν μη τι άλλο, δεν είχαν κανένα λόγο να μην πασχίζουν για το καλό του τόπου τους. Ο Δημήτριος Θωμάς θα ξαναγίνει δήμαρχος Ληλαντίων στις εκλογές της 13 Μαρτίου 1870 «Δήμαρχος Ληλαντίων εξελέχθη αύθις ο υπάρχων Δημ. Τ. Θωμάς»(20). Στη δεύτερη τετραετία του ο Δ. Θωμάς κατάφερε να συσταθεί εμποροπανήγυρις 3 ημερών στη Στενή «τη επιμελεία του αξιεπαίνου δημάρχου Ληλαντίων κ. Δημ. Τ. Θωμά συνεργούντος και του αυταδέλφου αυτού Γ.Τ. Θωμά δια Β.Δ. επετράπη η εν τω δήμω τούτω σύστασις εμπορικής πανηγύρεως ήτις θέλει τελείσθαι εν Στενή»(21). Ο Δημήτριος Θωμάς θα εκλεγεί και πάλι δήμαρχος Ληλαντίων στις εκλογές της 5 Ιανουαρίου 1874(22)). Τρεις συνεχόμενες τετραετίες δήμαρχος Ληλαντίων. Κυβέρνησε το δήμο για δεκατρία συνεχόμενα χρόνια από το 1866 μέχρι το 1879, χρονιά που πέθανε ο αδερφός του Λοχαγός Γεώργιος Θωμάς, βουλευτής Χαλκίδος. Ο δήμαρχος Ληλαντίων Δημήτριος Τασσού Θωμάς θα φύγει από τη ζωή σε βαθιά γεράματα, το 1914, σε ηλικία 87 χρόνων. Εδώ ευκαιρία είναι να δώσομε τον κατάλογο των δημάρχων του δήμου Ληλαντίων - Διρφύων, με έδρα τη Στενή, από το 1836 μέχρι το 1914, που καταργήθηκαν οι δήμοι. Από το 1836 μέχρι το 1840 λειτούργησε παράλληλα και ο δήμος Διρφύων με έδρα τους Στρόπωνες(23). Δύο δήμαρχοι δημάρχεψαν στους Στρόπωνες. Ο Χριστόδουλος Μπασούκος (1836- 24 Απριλίου 1837)(24) και ο Κωνσταντίνος Παράκατης στη συνέχεια μέχρι το 1840 που συγχωνεύθηκε ο δήμος Διρφύων με το δήμο Ληλαντίων σε ένα κοινό δήμο Ληλαντίων με έδρα τη Στενή(25). Στα 1882 ανασυστάθηκε ο δήμος Διρφύων, με έδρα τη Στενή και παρέμεινε ο δήμος Ληλαντίων με έδρα τους Καθενούς(26). Δήμαρχοι του δήμου Ληλαντίων ο δάσκαλος Αθανάσιος Τρ. Ακριώτης το 1883 και το 1887, ο γιατρός Κ. Γ. Παπακωνσταντίνου το 1891 και το 1895 και ο Κ. Ακριώτης το 1903 και το 1907. ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΔΗΜΟΥ ΛΉΛΑΝΤΙΩΝ 1836-1883 ΔΗΜΟΥ ΔΙΡΦΥΩΝ 1883-1914 (με έδρα τη Στενή) 1) Α. Αποστολίδης 1836-24 Απριλίου 1837. 2) Τασσός Θωμάς 24 Απριλίου 1837-19 Απριλίου 1841. 3) Τασσός Θωμάς 19 Απριλίου 1841-29 Ιουνίου 1846. 4) Χριστόδουλος Λέων 29 Ιουνίου 1846-28 Οκτωβρίου 1847. 5) Τασσός Θωμάς 5 Ιανουαρίου 1848-11 Απριλίου 1850. 6) Άγγελος Γιαννούκος 11 Απριλίου 1850-13 Νοεμβρίου 1853. 7) Τάσος Παλαιολόγος 13 Νοεμβρίου 1853-11 Ιουνίου 1855. 8) Τάσος Γερακίνης 14 Ιουλίου 1855-3 Μαρτίου 1858. 9) Παναγιώτης Καραμουζάς 3 Μαρτίου 1858-29 Αυγούστου 1861. 10) Παναγιώτης Καραμουζάς 29 Αυγούστου 1861-31 Μαρτίου 1866. 11) Δημήτριος Τασσού Θωμάς 31 Μαρτίου 1866-13 Μαρτίου 1870. 12) Δημήτριος Τασσού Θωμάς 13 Μαρτίου 1870-5 Ιανουαρίου 1874. 13) Δημήτριος Τασσού Θωμάς 5 Ιανουαρίου 1874-8 Απριλίου 1879. 14) Δημήτριος Γ. Σιμιτζής 8 Απριλίου 1879-3 Ιουλίου 1883. 15) Δημήτριος Τ. Παλαιολόγος 3 Ιουλίου 1883-5 Ιουλίου 1887. 16) Δημήτριος Τ. Παλαιολόγος 5 Ιουλίου 1887-7 Ιουλίου 1891. 17) Ηλίας Κ. Παπαγεωργίου 7 Ιουλίου 1891-17 Σεπτεμβρίου 1895. 18) Ηλίας Κ. Παπαγεωργίου 17 Σεπτεμβρίου 1895-5 Σεπτεμβρίου 1899. 19) Ηλίας Κ. Παπαγεωργίου 5 Σεπτεμβρίου 1899-16 Αυγούστου 1903. 20) Ηλίας Κ. Παπαγεωργίου 16 Αυγούστου 1903-11 Ιουλίου 1907. 21) Σταύρος Δ. Μεργός 11 Ιουλίου 1907-7 Φεβρουαρίου 1914. Γεώργιος Τασσού Θωμάς Ο Γεώργιος Τασσού Θωμάς γεννήθηκε το 1831 στη Στενή(27). Από μικρός έμαθε γράμματα κι ασφαλώς διδάχτηκε κι από τον πρώτο δημοδιδάσκαλο Ν. Καραπιπέρη το 1844. Όταν ο βασιλιάς Όθωνας με την Αμαλία και την ακολουθία του επισκέφθηκε στις 11 Οκτωβρίου 1844 τη Στενή κοιμήθηκε το βράδυ στο σπίτι του πατέρα του Γεωργίου Θωμά, του Τασσού Θωμά, που τότε ήταν δήμαρχος Ληλαντίων. Ο δήμαρχος περιποιήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το βασιλιά, που είχε ταλαιπωρηθεί ερχόμενος από Κύμη, μέσω Στροπώνων. «Πως απόδωσε ο βασιλιάς στο δήμαρχο αυτή τη φιλοξενία; Βασιλικά! Ο Τασός Θωμάς είχε δευτερότοκο γιο το Γιώργη. Φαίνεται πως το παιδί είχε κάποια παιδεία. Αυτό το παιδί το πήρε ο βασιλιάς στην Αθήνα, το έστειλε πέντε χρόνια στο σχολείο και στα 1849 το έμπασε στο σχολείο των Ευελπίδων. Βγήκε ανθυπασπιστής, σταδιοδρόμησε κανονικά κι ονομάστηκε λοχαγός α’ τάξεως - Β.Δ. 7 Φεβρουαρίου 1878- Ε.Κ. 1878 σελ. 79»(28). Τα επόμενα χρόνια, μετά το 1852, ο Γεώργιος Θωμάς σταδιοδρόμησε σαν στρατιωτικός, έγινε ανθυπολοχαγός και στα 1867 υπολοχαγός. Ήδη ο αδερφός του Δημήτρης, στις 31 Μαρτίου 1866, έχει γίνει δήμαρχος Ληλαντίων. Στα 1868 έχει έρθει και η δική του ώρα. Φίλος της οικογένειας Βουδούρη, η οποία είχε πλήρη τον έλεγχο της περιοχής του Μαντουδίου κι είχε χτίσει σπουδαίο αρχοντικό στο κτήμα του Βατώντα, πολιτεύθηκε για πρώτη φορά στις εκλογές της 21 Μαρτίου 1868. Στις 6 Ιανουαρίου 1868 πέθανε ο Νικόλαος Βουδούρης(29), βουλευτής στις εκλογές της 14 Μαΐου 1865 και τη σκυτάλη πήρε ο γιος του Βασίλειος Βουδούρης. Εκλογές 21 Μαρτίου 1868 Οι εκλογές της 21 Μαρτίου 1868 ήσαν οι δεύτερες που έγιναν στα χρόνια του Γεώργιου του Α΄. Οι πρώτες, τίμιες εκλογές, είχαν γίνει στις 12 Μαΐου 1865 από τον Αλ. Κουμουνδούρο. Στις 25 Ιανουαρίου 1868 παίρνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ο Δημήτριος Βούλγαρης, γνωστός για τα καλπονοθευτικά του τερτίπια και ταυτόχρονα εντολή διάλυσης της βουλής και διενέργειας εκλογών στις 21 Μαρτίου 1868. Μ’ ένα σμπάρο τρία τρυγόνια. Ο Γεώργιος Θωμάς σ΄ αυτές τις εκλογές ήταν «υπουργικός», προσκείμενος του Βούλγαρη. Μαζί του ο Βασίλειος Βουδούρης, που πολιτευόταν κι αυτός για πρώτη φορά, ο Αυγερινός Αβέρωφ, βουλευτής στις εκλογές της 14 Μαίου 1865, και ο Κωνσταντίνος Πετσάλης. Αντιπολιτευόμενοι στην επαρχία Χαλκίδος ήσαν ο Θεόδωρος Φλογαΐτης, ο Δημήτριος Κριεζώτης, ο Δημήτριος Οικονόμου και ο Νικόλαος Καφετζόγλου. Στις 21 Μαρτίου 1868 «ετηρήθη η τάξις και αι εκλογαί ενηργήθησαν νομίμως. Αυτά ταύτα όμως δεν δυνάμεθα να είπωμεν και περί του δήμου Ληλαντίων καθόσον εκεί υπήρξε προφανής της εκλογής η παραβίασις»(30). Ασφαλώς με πρωθυπουργό το Βούλγαρη και δήμαρχο Ληλαντίων το αδερφό του υποψήφιου Γεώργιου Θωμά θα ήταν περίεργο να μην γινόταν παραβίαση της θέλησης του εκλογικού σώματος. Εκτενή παρουσίαση κάνει ο Γ. Ι. Ντεγιάννης(31). Τελικά «η εκλογή Χαλκίδος επεκυρώθη τελείως γενομένου δεκτού και του τετάρτου βουλευτού εν τη επαρχία μας κ. Θωμά»(32). Οι ψήφοι που πήραν οι εκλεγέντες βουλευτές δίνονται από την εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ»(33). Αυγερινός Αβέρωφ 3040 Βασίλειος Βουδούρης 2922 Κωνσταντίνος Πετσάλης 2750 Γεώργιος Θωμάς 2636 Σημαντικό στοιχείο η αναφορά των αποτυχόντων βουλευτών προς τη Βουλή των Ελλήνων στις 22 Απριλίου 1868. ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ των υποψηφίων βουλευτών Χαλκίδος προς την Σεβαστήν Βουλήν των Ελλήνων Κύριοι βουλευταί, Εξαιτούμεθα την ακύρωσιν της εκλογής του Δήμου Ληλαντίων και Κηρονηλέων και την μη παραδοχήν ως βουλευτών του Αυγερινού Αβέρωφ, Βασιλείου Βουδούρη, Κωνσταντίνου Πετσάλη και Γεωργίου Θωμά. α) Διότι δεν έχουσι τα παρά του Νόμου απαιτούμενα προσόντα, καθόσον ο μεν Κωνσταντίνος Πετσάλης ουδ’ εγκατεστημένος εν τη επαρχία είναι προ διετίας, ουδ’ ακίνητην τίνα ιδιοκτησίαν έχει εν αυτή, ως ορίζει το 70 άρθρο του Συντάγματος. Ο δε Βασίλειος Βουδούρης δεν συνεπλήρωσε εισέτι το τριακοστόν της ηλικίας του έτος, ο δε Γεώργιος Θωμάς δεν έλαβε την απαιτούμενην άδεια προ τριάκοντα ημερών ακριβώς, ως απαιτεί ο νόμος. β) Αναφέρονται σε βία στους Δήμους Ληλαντίων και Κηρονηλέων... Δημήτριος Κριεζώτης, Θ.Ν. Φλογαΐτης, Δ.Ι. Οικονόμου, Ν. Καφετζόγλου. Εν Χαλκίδι την εικοστήν δευτέραν του μηνός Απριλίου του 1868 έτους ημέρα Δευτέρα. [ΠΗΓΗ: Ε.Λ.Ι.Α. - Ελληνικό Λογοτεχνικό και ιστορικό Αρχείο - Άγιος Ανδρέας - Αθήνα] σχ. 8 - σελ. 8. Εκλογές 16 Μαίου 1869 Τις εκλογές αυτές τις έκανε ο Θρασύβουλος Ζαΐμης. Ο Γεώργιος Θωμάς ήταν αντιπολιτευόμενος. Μαζί του πάλι ο Βασίλειος Βουδούρης και οι Θεόδωρος Φλογαΐτης και Νικόλαος Καφετζόγλου που στις προηγούμενες εκλογές ήσαν αντιπολιτευόμενοι, ενώ ο Θωμάς και Βουδούρης ήσαν «υπουργικοί». Έτσι ήσαν τα πολιτικά πράγματα. Όσο και να προσπαθούμε να κατατάξομε ορισμένους πολιτικούς σε συγκεκριμένη θέση και να τους χρήσομε δημοκράτες είναι δύσκολο. Κι ασφαλώς όλοι λίγο πολύ «στο ίδιο καζάνι βράζανε». Τη σωστή θέση δίνει η εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ»(34), «Εάν εις την κατάρτισιν των συνδυασμών ετίθετο ως βάσις η ταυτότης των πολιτικών ιδεών, και εάν έκαστος συνδυασμός απετελείτο υπό προσώπων εχόντων τας αυτάς αρχάς, το πράγμα θα ήτο άξιον πάσης τιμής και υπολήψεως, αλλά δυστυχώς παρ’ ημίν δεν συμβαίνει πάντοτε τούτο. Πρόσωπα αντικειμένων όλως αρχών και αντικειμένων, αν θέλετε, επαρχιακών συμφερόντων, συνδυάζονται προς άλληλα και ως μόνα κεφάλαια λογίζονται τα κεφάλαια των ψήφων, ους έκαστος των συνδυαζομένων επαγγέλλεται να συνεισφέρη εις τον εκλογικόν τούτον συνεταιρισμόν... Ούτω, μετά το πέρας των εκλογών, μετά την επιτυχίαν ενός συνδυασμού, δεν βραδύνει να επέλθη η διάλυσις των συνδυασθέντων, και η εις εχθρικά τμήματα των προ μικρού συναγωνισαμένων και ο μεν τάσσεται οπαδός τούτου και ο δε εκείνου του ηγέτου των πολιτικών κομμάτων, στρέφουσι τότε τα όπλα κατ’ αλλήλων. Ούτω συμβαίνει να πίπτωσιν συνήθως υπό τα βέλη των ισχυρών πρώτοι εκείνοι, εις ους κυρίως οφείλουσιν την επιτυχίαν των οι εκάστοτε ισχυροί...». Τα αποτελέσματα των εκλογών μας δίνει ο «ΕΥΡΙΠΟΣ»(35), «ιδού οποία τινά απέβησαν τα εκλογικά αποτελέσματα. Εν τη επαρχία Χαλκίδος επί ψήφων 4090 έλαβον ο Κύριος Δημ. Κριεζώτης ψήφους 2968, ο κ. Δημ. Οικονόμου 2710, ο κ. Κων. Πετσάλης 2485, ο κ. Μιχ. Αβέρωφ 2460, ο κ. Θ. Φλογαΐτης 2203, ο κ. Βασίλ. Βουδούρης 2099, ο κ. Ν. Καφετζόγλου 1964, ο κ. Γ. Θωμάς 1946, ο κ. Αθ. Βασιλείου 1458, ο κ. Ιωάν. Τομπάζης 1164 και ο κ. Σταύρος Δούκας 1063. Διό και ανεκηρύχθησαν βουλευταί οι τέσσαρες πρώτοι». Και ενώ οι εκλογές του Θρ. Ζαΐμη έμειναν στην ιστορία σαν τίμιες εκλογές, στην περιοχή Χαλκίδος φαίνεται ότι έγινε επέμβαση στη θέληση του λαού. Αυτό προκύπτει από την επιστολή του Β. Βουδούρη(36) που γράφει εξ ονόματος των αντιπολιτευομένων Φλογαΐτη Θ., Βουδούρη Β., Καφετζόγλου Ν. και Θωμά Γ.. ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΚΛΟΓΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ Φίλοι Συμπολίται! Δι’ ολίγων ψήφων απέτυχον κατά τας άρτι διεξαχθείσας βουλευτικάς εκλογάς. Εάν εξήλθον της πάλης νικητής η ηττημένος, Σεις είσθαι εις θέσιν να κρίνητε. Τουλάχιστον οι αντίπαλοί μου δεν δύνανται ήδη να εγκαυχώνται δια την νίκην των. Οι δε σύντροφοί μου και εγώ εσμέν λίαν ικανοποιημένοι απέναντι του κοινού, διότι, καίτοι πολεμήσαντες εναντίων ισχυρών αντιπάλων, διασκορπισάντων αφειδώς, τάτε ρουσφέτια της Κυβερνήσεως, και τα αργύρια αυτών, μόλα ταύτα ηθέλαμεν ομολογουμένως επιτύχει, εάν μη χάριν του Κυρίου Κ. Πετσάλη, αδερφού του νυν επαξίως κατέχοντος την θέσιν του υπουργού της Δικαιοσύνης, επολεμώμεθα αναιδέστατα παρά της εξουσίας, συμμαχησάσης μετά τραμπούκων, φυγοδίκων και ενταλματιών, καθεξάντων ενόπλως τον τόπον της εκλογής και ενσπειράντων τον τρόμον εις τους ειρηνικούς και φιλήσυχους πολίτας! ΦΙΛΟΙ ΣΥΜΠΟΛΙΤΑΙ! Ευχαριστώ από καρδίας όσους μοι έδωκαν την ψήφον των, μη πτοηθέντες εις τα κατ’ εμού αισχρά της εξουσίας μέσα! Εκφράζω δε ευγνωμοσύνην προς τους κατοίκους της πόλεως Χαλκίδος, δια την υπέρ εμού εκδηλωθείσαν συμπάθειαν αυτών και ιδία προς την φίλην νεολαίαν, την απτοήτως υποστηρίξασάν με, και εύχο μαι να τύχω της αυτής αγάπης και ενθέρμου υποστηρίξεως εν αρμοδιωτέρω χρόνω, ότε ελπίζω παρά Κυβερνήσεως ηθικωτέρας να ενεργηθώσιν ανεπηρεάστως όλως ελεύθεραι εκλογαί. Χαλκίς τη 23 Μαΐου 1869. Β.Ν. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Έτσι ήσαν οι πολιτικοί του 19ου αιώνα. Ο Κ. Πετσάλης που πριν ένα χρόνο ήταν στην ίδια ομάδα με το Β. Βουδούρη και το Γ. Θωμά τώρα ήσαν αντίπαλοι κι όποιος είχε το μέλι θα ήταν αστείο να πούμε ότι «δεν θα έβαζε το δάχτυλό του». Εκλογές 26 Φεβρουαρίου 1872 Αυτές οι εκλογές έγιναν από το «συντροφικό» υπουργείο Δ. Βούλγαρη -Αλ .Κουμουνδούρου. Έτσι «ο Βούλγαρης, κάτω από την πίεση των πραγμάτων, υπεχρεώθη να κάνει τις εκλογές της 26 Φεβρουαρίου 1872 όχι νόθες στο βαθμό που ήταν συνηθισμένος»(37). Σε αυτές τις εκλογές ο Δ. Κριεζώτης, γιος του Στρατηγού του ’21 Νικόλαου Κριεζώτη είναι στην ίδια ομάδα με το Β. Βουδούρη και το Γ. Θωμά, ενώ στις προηγούμενες του 1869 ήταν αντίπαλός τους. Βγήκαν κι οι τρεις μαζί κι ο Οδ. Αγγελινίδης. Είναι η δεύτερη φορά που ο Γ. Θωμάς εκλέγεται βουλευτής Χαλκίδος. Η πρώτη, όπως είδαμε, ήταν στις 23 Μαρτίου 1868. Έτσι οι εκπρόσωποι Χαλκίδος στη Βουλή το Φεβρουάριο του 1872 ήσαν οι: Δημήτριος Κριεζώτης, Βασίλειος Βουδούρης, Γεώργιος Θωμάς, Οδυσσέας Αγγελινίδης. Αντίπαλοι και αποτυχόντες στις εκλογές ο Θ. Φλογαΐτης, που στις προηγούμενες εκλογές ανήκε στην ομάδα Βουδούρη - Θωμά και είχε χάσει πάλι, ο Ζήσης Ιατρού, ο Δημήτριος Οικονόμου και ο Αθανασούλας Βασιλείου. Δίνομε εδώ ένα ενδιαφέροντα πίνακα(38) με έξοδα που έκανε ο Βασίλειος Βουδούρης στο δήμο Κηρινθίων στις εκλογές του 1872. Καπνός, μπακαλάος, σαρδέλες, χαβιάρι, κρασί, ανέβασαν τα προεκλογικά έξοδα στο υπέρογκο ποσό για την εποχή εκείνη των 3.318 δραχμών. Έξοδα Βουλευτικής εκλογής του έτους 1872 εν τω Δήμω Κηρινθίων Είδος Δαπάνης Δαπανηθέν ποσόν Δρχ. λ. Εις διάφορα έξοδα κατά την έγκλειστον σημ. 443 10 Εις καπνόν, ποτό κλπ. 55 20 Εις μπακαλάον, βόλια και ποτά 179 30 Εις Σαρδέλας και ποτά 60 75 Εις Χαβιάρι, ρύζι, ποτά κλπ. 216 25 Εις Χαβιάρι, ελαίας, πυρίτιδα και ποτά 45 Εις τροφεία των ζώων και εις βόλια 6 50 Εις ψωμί, φαγητά και ποτά 41 Εις γαβάθας, χουλιάρια και ποτά 24 45 Εις 509 οκάδες ψωμί εις ελαίας, ποτά και αγωγ. 333 60 Εις ψωμί 31 60 Εις κεράσματα κλπ. 132 Εις τυρί και καπνόν 9 40 Εις 22 οκάδες τυρί 29 25 Εις 177 οκάδες κρασί 34 40 Εις 120 οκάδες κρασί 30 Εις 58 οκάδες κρασί 14 50 Εις 3 οκάδες πυρίτιδα προ 4,50 12 60 Μετρητά δοθέντα εις διάφορα χωρία προς διασκ. 151 Διάφορα έξοδα κατά την έγκλειστον αυτού σημ. 531 10 Διάφορα έξοδα κατά την έγκλειστον αυτού σημ. 682 68 Εις ενόπλους φύλακας χωρικούς και εκτάκτους αποστολάς 200 Εις ενοίκιο της εν Αγία Άννα οικίας 25 Πηγή: Αρχείο οικογένειας Βουδούρη (Ε.Λ.Ι.Α.) Εκλογές 27 Ιανουαρίου 1873 Τις εκλογές έκανε ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης. Ο πολιτικός των αντιοθωνικών εξεγέρσεων δεν έχει καμιά σχέση με το Δεληγιώργη του Ιανουαρίου 1873 τον εκλογομάγειρα που με τη βία και τη νοθεία, άφησε μελανό στίγμα στην κατά τ’ άλλα σπουδαία πολιτική του σταδιοδρομία. Σ’ αυτές τις εκλογές ο Βασίλειος Βουδούρης πήγε με τον Δεληγιώργη. Μαζί του κι ο Γεώργιος Θωμάς. Έτσι εκλέχτηκε όλη η ομάδα Βουδούρη. Οι βουλευτές της Ε’ περιόδου (27 Ιανουαρίου 1873-2 Απριλίου 1874) για την επαρχία Χαλκίδας ήσαν οι: Βασίλειος Βουδούρης, Γεώργιος Θωμάς, Δημήτριος Κριεζώτης, Ζήσης Ιατρού. Ο Ζήσης Ιατρού αντίπαλος των Βουδούρη - Θωμά στις προηγούμενες εκλογές, τώρα ήταν μαζί τους. Αντίθετα ο Οδυσσέας Αγγελινίδης που ήταν μαζί τους και είχε εκλεγεί βουλευτής στις 6 Φεβρουαρίου 1872 τώρα ήταν αντίπαλός τους και δεν εκλέχτηκε. Ο Θωμάς και ο Βουδούρης ανήκαν στο κόμμα του Δ. Βούλγαρη. Μετά τις εκλογές της 27 Ιανουαρίου 1873 έγινε καταγγελία του Επ. Δεληγιώργη. Η αποχή του Βουδούρη (και του Θωμά) «από την ψηφοφορία για την αποπομπή του Επ. Δεληγιώργη από τη Βουλή και την πρωθυπουργία, μετά την επιλήψιμη εκλογή του στο Μεσολόγγι, θεωρήθηκε ανυποταξία και αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το κόμμα του Βούλγαρη και να ταχτεί στο πλευρό του Επαμ. Δεληγιώργη, τις πολιτικές αρχές του οποίου ασπάστηκε και πολύ σύντομα εξελίχτηκε σε βασικό στέλεχος του κόμματός του, ενώ τον συνέδεε άλλωστε και στενή οικογενειακή σχέση και φιλία. Ο Επαμ. Δεληγιώργης (1829-1879) είχε παντρευτεί την εξαδέλφη του Ξανθή Λ. Γιουρδή. Συνέχισε να πολιτεύεται με τον Επαμ. Δεληγιώργη μέχρι το θάνατό του, το 1879, οπότε και προσχώρησε στο κόμμα του Χαρ. Τρικούπη.»(39) Εκλογές 23 Ιουνίου 1874 Στις εκλογές της 23 Ιουνίου 1874 ο Γ. Θωμάς και ο Β. Βουδούρης είναι αντίπαλοι του Δ. Βούλγαρη, του πρωθυπουργού που έκανε τις εκλογές. Είχαν αποχωρήσει από το κόμμα του, όπως είδαμε, την προηγούμενη χρονιά, το 1873. Και βέβαια ο Βούλγαρης, ειδικός σε αυτόν τον τομέα, θα κάνει τρομοκρατικές εκλογές βίας και νοθείας. Αρχές του Ιουνίου του 1874 ο Βούλγαρης καταρτίζει τον κυβερνητικό συνδυασμό της Χαλκίδας και εξαπολύει στρατιωτικά αποσπάσματα εναντίων των ψηφοφόρων των αντιπάλων του Κριεζώτη, Βουδούρη, Θωμά, Φλογαΐτη. Οι ειδήσεις αναφέρονται στην εφημερίδα των Αθηνών «Ελληνικός Λαός»(40) -Κατηρτίσθη εν Χαλκίδι συνδυασμός του λαού εκ των εξής προσώπων Δ. Κριεζώτη, Β. Βουδούρη, Γ. Θωμά και Θ. Φλογαΐτου. Τα πρόσωπα ταύτα είναι πράγματι ικανά να αντιπροσωπεύσωσι την Χαλκίδα, προς ην μεγίστην τιμήν φέρουσιν. -Και εν Χαλκίδι ο κ. Βούλγαρης εξέθαψε τον γέροντα Αβέρωφ, προ πολλού παραιτηθέντα των πολιτικών και σχολάζοντα ένεκα της ηλικίας του. περί αυτόν κατέταξε τον Α. Οικονόμου, τον Θανασούλαν και τον άλλοτε διευθυντήν της Αστυνομίας κ. Αγγελινίδην. Δια του συνδυασμού τούτου καταγίνεται να πολεμήση πατροπαραδότους επιρροάς και κλονίση συμπαθείας στηριζομένας επί προσωπικών αρετών ικανότητος και τιμής. ο υιός του Κριεζώτου, ο υιός του Βουδούρη, ο Θωμάς και ο κ. Φλογαΐτης δεν έχουσι χρείαν της κυβερνήσεως του κ. Βούλγαρη η αγάπη του λαού αυτούς έχει, άλλοις λόγοις αγνώστους και ακατανοήτους υπο του κ. Βούλγαρη και των φίλων του ο λαός της Χαλκίδος μεθ’ όλας τας παρανομίας και τας κακοήθεις επιδείξεις υπέρ του υποψηφίου των, είμεθα βέβαιοι, ότι θέλει δείξει αυτοίς να σέβωνται την θέλησιν και τα δικαιώματά του. τους υποψηφίους της η κυβέρνησις έστειλεν εις Χαλκίδα δια πολεμικού ατμοπλοίου, ας παραγγείλη και τους ναύτας αυτού να τους ψηφίσωσι, διότι έχομεν πεποίθησιν ότι ουδεμίαν ψήφον, οι ούτω υποστηριζόμενοι θα λάβωσι παρά του νοήμονος λαού της Χαλκίδος. Μάλιστα στο ίδιο φύλλο της Αθηναϊκής εφημερίδας δημοσιεύεται τηλεγράφημα των αντιπολιτευομένων Κριεζώτη, Βουδούρη, Θωμά προς το υπουργείο Στρατιωτικών. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ Αθήνας Στρατιωτικά αποσπάσματα εξήλθον από χθες εις χωρικούς δήμους Επαρχίας Χαλκίδος, ουχί λόγω δημοσίας ασφαλείας, διότι η επαρχία μας ουδ’ υπό ληστών ουδ΄ υπό φυγοδίκων λυμαίνεται, αλλά προς εκφόβισιν εκλογέων. Διαταχθήτω παρακαλούμεν όπως ανακληθή το πρωτοφανές τούτο μέτρον, ως αντιβαίνον εις το ανεπηρέαστον των εκλογών. Χαλκίς την 9 Ιουνίου 1874 Υποψήφιοι βουλευταί Δ. ΚΡΙΕΖΩΤΗΣ Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Γ. ΘΩΜΑΣ Η πρώτη σελίδα του ίδιου φύλλου της Αθηναϊκής εφημερίδας είναι αφιερωμένη στις επικείμενες εκλογές, με την είδηση ότι ο δήμαρχος Ληλαντίων Δ. Θωμάς, αδερφός του υποψήφιου βουλευτή Γ. Θωμά καταδιώκεται από τα στρατιωτικά αποσπάσματα, ως δημοκράτης. Στο ίδιο φύλλο αρ. 375 της εφημερίδας «Ελληνικός Λαός» δημοσιεύεται επιστολή, που την υπογράφει «εις φιλαργιώτης» με σημαντικές πληροφορίες για τους υποψήφιους βουλευτές Στις 14 Ιουνίου του 1874 οι υποψήφιοι Κριεζώτης, Θωμάς, Βουδούρης, στέλνουν τηλεγραφήματα στο βασιλιά, στο Υπουργείο Στρατιωτικών και στο Υπουργείο Οικονομικών, διαμαρτυρόμενοι για την βία που ασκείται στην περιοχή τους από τα στρατιωτικά αποσπάσματα και από άλλους κρατικούς λειτουργούς. Τα τηλεγραφήματα δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Ελληνικός Λαός»(41). ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αθήνας Δασονόμοι Χαλκίδος και Αγίας Άννης μετά δασοφυλάκων περιφέρονται εις χωρία Δήμων Κηρέως, Νηλέων και Ληλαντέων, απειλούντες εκλογείς, εάν δε ψηφίσωσι φίλους Κυβερνήσεως, μάλιστα δασονόμος Αγίας Άννης εκτύπησε και ετραυμάτισε θανασίμως μετά στρατιωτικού αποσπάσματος α Δημαρχικόν Πάρεδρον Δήμου Νηλέων και τίνας πολίτας. Διαταχθήτωσαν δέοντα προς πρόληψιν δυσαρέστων συνεπειών. Χαλκίς τη 14 Ιουνίου 1874 Οι Υποψήφιοι Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Γ. ΘΩΜΑΣ Δ. ΚΡΙΕΖΩΤΗΣ Σ. Ελλ. Λ.Υ.Γ. Ως επληροφορήθημεν ο κ. υπουργός των Οικονομικών άμα έλαβεν γνώσιν των υπό των τηλεγραφημάτων καταγγελλομένων οργίων, αμέσως έπαυσε τον δασονόμον Αγίας Άννης ως και άπαντας τους εις τα εκλογικά αναμιχθέντας οικονομικ, υπαλλήλους πλην του Ταμία, όστις μένει ενταύθα. Αν η είδησις αυτή είναι αληθής, ο κ. Παππαμιχαλόπουλος είνε άξιος μυρίων επαίνων. Πλην τούτου όμως και ο κ. Γρίβας οφείλει να καταδιώξη και τιμωρήση τους καταγγελλομένους στρατιωτικούς, διότι αλλοίμονον τότε, όταν ο υπουργός μετ’ απαθείας παρατηρή τα γινόμενα, και δια της ατιμωρησίας εις μεγαλύτερα ωθεί εγκλήματα τους υπ΄ αυτόν στρατιωτικούς. Θα επανέλθωμεν. Στο ίδιο φύλλο 377 της Αθηναϊκής εφημερίδας υπάρχει και δημοσίευμα για τον υποψήφιο του Βούλγαρη, Οδ. Αγγελινίδη. -Οι Χαλκιδείς, εάν δεν θέλωσι να εξευτελισθώσιν, οφείλουσι να αποκρούσωσι μετ΄ οργής και περιφρονήσεως τον υπουργικόν υποψήφιον Οδ. Αγγελινίδην, όστις δια της βίας ζητεί να καθήση επί των τραχήλων των. Ο άνθρωπος ούτος άλλοτε διευθυντής της αστυνομίας και γνωστός ήρως τοσούτων και τηλικούτων κατορθωμάτων (όρα βούλευμα Πλημμελειοδικών) τα οποία είνε γνωστά εις τους Χαλκιδείς, είναι αίσχος να αντιπροσωπεύη μίαν των σπουδαιοτέρων επαρχιών του κράτους εις την βουλήν. ας αποκρούσωσι λοιπόν αυτόν, και ας περιβάλλωσι δια της εμπιστοσύνης των τους άνδρας, οίτινες δια των σχέσεών των και της φιλοτιμίας των τους εβοήθησαν. Ο Εθνικός συνδυασμός του Β. Βουδούρη, Δ. Κριεζώτη και Γ. Θωμά είναι δίκαιον να προτιμηθή διότι περιλαμβάνει πρόσωπα απολαύοντα τιμής και υπολήψεως παρά τη κοινωνία. Τέλος πάντων οι εκλογές βίας και νοθείας από την σατραπική κυβέρνηση Βούλγαρη περατώθηκαν. Στις 26 Ιουνίου 1874 δημοσιεύεται επιστολή από την Χαλκίδα προς την εφημερίδα «Ελληνικός Λαός»(42) για την εμπόλεμη κατάσταση που κυριάρχησε κατά τις εκλογές στον δήμο Ληλαντίων. Μετά τις εκλογές της 23 Ιουνίου 1874 ο Βούλγαρης για να τιμωρήσει ακόμη περισσότερο τον Γεώργιο Θωμά και τον Β. Βουδούρη κίνησε διαδικασίες μετασχηματισμού του δήμου Ληλαντίων σε δύο (Ληλαντίων - Διρφύων) ώστε να μειωθεί η δύναμη του Γ. Θωμά. Η εφημερίδα των Αθηνών «Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ» δημοσίευσε σε συνέχεια σπουδαία στοιχεία για την όλη ιστορία(43)(44)(45). Εκλογές 18 Ιουλίου 1875 Είναι οι τελευταίες εκλογές του Γεωργίου Θωμά. Στις εκλογές της 23 Σεπτεμβρίου 1879 θα έχει φύγει από τη ζωή. Τις εκλογές διενήργησε ο Χαρίλαος Τρικούπης και ήσαν τίμιες, τιμιότερες ακόμη κι απ’ αυτές που έκανε στις 12 Μαΐου 1865 ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος. Ο Βασίλειος Βουδούρης και ο Γεώργιος Θωμάς, μετά το θάνατο του Επ. Δεληγιώργη είχαν προσχωρήσει στο κόμμα του Χαρ. Τρικούπη και στις εκλογές εκλέχτηκαν και οι δύο. Έτσι οι βουλευτές Χαλκίδος για τη Ζ’ περίοδο (18 Ιουλίου 1875-17 Ιουλίου 1879) ήσαν οι: Βασίλειος Βουδούρης, Γεώργιος Θωμάς, Δημήτριος Κριεζώτης, Νικόλαος Καφετζόγλου. Οι αποτυχόντες βουλευτές Μιχαήλ Αβέρωφ, Θεόδωρος Φλογαΐτης, Αλέξανδρος Οικονόμου και Οδυσσέας Αγγελινίδης με επιστολή τους προς την εφημερίδα «ΑΒΑΝΤΙΣ»(46) άφηναν αιχμές για τους νικητές. Το πρώτο φύλλο της ίδιας εφημερίδας είναι αφιερωμένο στις εκλογές με κατηγορίες κατά των εκλεγέντων βουλευτών. Ιούνιος 1876 - Διαμάχη Γ. Θωμά -εφημερίδας «ΕΥΒΟΙΑ» Τον Ιούνιο του 1876 προέκυψε θέμα με το γιο του Γ. Παπακωνσταντή. Έγραψε η εφημερίδα «ΕΥΒΟΙΑ» ότι κάποιος βουλευτής πίεσε καθηγητή του Γυμνασίου Χαλκίδας να «τσεκουρώσει» το γιο του Παπακωνσταντή, ο οποίος ήταν πολιτικός του αντίπαλος. Ο «ΕΥΡΙΠΟΣ» απάντησε και η «ΕΥΒΟΙΑ» δημοσίευσε το όνομα του βουλευτή Γεωργίου Θωμά. Να το δημοσίευμα της 29 Ιουλίου 1876(47). Ο βουλευτής Γεώργιος Θωμάς, όπως ήταν φυσικό απάντησε χολωμένος και η «ΕΥΒΟΙΑ» επανέρχεται στις 5 Αυγούστου 1876(48). Σχολή σκοποβολής στη Χαλκίδα με ενέργεια του Γεωργίου Θωμά Τον Σεπτέμβριο του 1877, σε εποχές κρίσιμες για την πατρίδα μας, που οι πόλεμοι ήταν πολύ πιο εύκολη από οποιαδήποτε άλλη λύση, ο βουλευτής Γεώργιος Θωμάς πρωτοστατεί στην προσπάθεια της δημιουργίας Σχολής Σκοποβολής στη Χαλκίδα. Η «ΕΥΒΟΙΑ» του Φιλάρετου, είναι αντίθετη με το βουλευτή, αλλά επαινεί την προσπάθειά του. Να το σχετικό δημοσίευμα με την κριτική της εφημερίδας και την αγγελία της ομάδας πρωτοβουλίας.(49) Το τέλος του Γεωργίου Θωμά Φτάνομε στον Αύγουστο του 1878. Ο βουλευτής Χαλκίδας Γεώργιος Θωμάς είναι άρρωστος από χρόνιο νόσημα κι αδυνατεί να υποστεί την ταλαιπωρία της μετάβασης στην Αθήνα. Μένει συνεχώς στη Χαλκίδα. Παρ’ όλα αυτά , αν και θα ήταν γνωστή η αρρώστια του βουλευτή, δέχεται καταιγισμό επιτιμητικών δημοσιευμάτων από την αντιπολιτευόμενη εφημερίδα «ΕΥΒΟΙΑ» για την απουσία του από την πρωτεύουσα. Πρώτα στις 25 Αυγούστου 1878(50). Ο αρχηγός της μερίδας Βασίλειος Βουδούρης διαμαρτύρεται και η «ΕΥΒΟΙΑ» ανταπαντά(51): Δύο βδομάδες μετά, επιτίθεται και πάλι εναντίων του Γεωργίου Θωμά και του Δημητρίου Κριεζώτη(52). Και πάλι στις 8 Νοεμβρίου εναντίον του Γεωργίου Θωμά και του Βασίλειου Βουδούρη(53). Τελευταία βολή στις 29 Νοεμβρίου 1878(54). Τα Χριστούγεννα του 1878 είναι τα τελευταία της ζωής του Γεωργίου Θωμά. Στις 23 Ιανουαρίου του 1879, νέος, στα 48 του χρόνια θα φύγει από τη ζωή. Να πως ανήγγειλε τα θάνατό του η εφημερίδα «ΕΥΒΟΙΑ»(55): Και η νεκρολογία από την εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ»(56). Νέος έφυγε από την ζωή ο Γεώργιος Θωμάς. Άξιο τέκνο της Στενής. Λοχαγός του πεζικού, τέσσερις φορές βουλευτής Χαλκίδας, τίμησε τον τόπο του όσο λίγοι. Η ιστορία είναι δύσκολο να τον κρίνει. Αν ζούσε, άλλη θα ήταν ίσως η πορεία του. Παράσημά του ο αργυρούς σταυρός των ιπποτών του Β. Τάγματος του Σωτήρος στις 31 Δεκεμβρίου 1873 και το παράσημο Μετζιτιέ Δ’ τάξεως της Τουρκίας. Αλλά το μεγαλύτερο παράσημό του, ότι δεν πέθανε πλούσιος κι ούτε η οικογένεια Θωμά πλούτισε από την πολιτική. Σε εποχή που όλοι οι πολιτικοί εκμεταλλευόντουσαν τον ορυκτό πλούτο της Εύβοιας αυτός και η οικογένειά του δεν ασκήσανε κανένα δικαίωμα. 1. Γιώργου Ι. Ντεγιάννη «Το χρονικό των Διρφέων» ΑΕΜ: τόμος ΣΤ’ Αθήνα 1959 σελ 4. - φάκελος 91 Τσεργοκοτσικίων. 2. Ε.Κ. 1841 σελ. 26 -Β.Δ. της 27Νοεμβρίου 1840 «περί συγχωνεύσεως των δήμων της επαρχίας Χαλκίδος. 3. Η Ταχύπτερος Φήμη - εφημερίς του εμπορίου και των ειδήσεων. Αρ 97 Έτος Ε’ - Εν Αθήναις την 19 Απριλίου Σάββατο 1841 - σελίδα 1. 4. Ε.Κ. 1846 - 20 Αυγούστου - αρ. 22 - σελ. 89. 5. Ε.Κ. 1848 - 16 Φεβρουαρίου - σελ. 22. 6. Γ.Ι. Ντεγιάννη «το χρονικό των Διρφέων-1833-1914» ΑΕΜ: τόμος ΣΤ’ - 1959 - σελ, 36. 7. Δαυίδ Αντωνίου: Η εκπαίδευση στην Εύβοια 1833-1850. ΑΕΜ ΛΒ’ 1996-97 σελ. 133. 8. ΕΥΡΙΠΟΣ αρ. 92 - 23 Ιουλίου 1883. 9. Παράρτημα της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως -Εν Αθήναις την 10 Σεπτεμβρίου 1855 -σελ. 4. 10. Ε.Κ. 1853 - σελ. 502. 11. Ε.Κ. 1858 - Β.Δ. της 3 Μαρτίου 1858. 12. Ε.Κ. 1861 - Β.Δ. της 29 Αυγούστου 1861. 13. ΑΛΗΘΕΙΑ: Έτος Α’, αρ. 112 - Εν αθήναις 1866 Δευτέρα 4 Απριλίου. 14. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 38 - 9 Απριλίου 1866. 15. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 2 - 31 Ιουλίου 1865. 16. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 1206 - 4 Μαίου 1889. 17. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 180 - 28 Δεκεμβρίου 1868. 18. Γ.Ι. Ντεγιάννη ό.π. σελ. 40. 19. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 112 - 9 Σεπτεμβρίου 1867. 20. ΕΥΡΙΠΟΣ: 28 Μαρτίου 1870. 21. ΕΥΡΙΠΟΣ: 7 Απριλίου 1873. 22. Γ. Ι. Ντεγιάννη ό.π. σελ. 30. 23. Ε.Κ. 1834 - 27 Δεκεμβρίου 1833 σελ. 13. 24. Παράρτημα του αρ. 2 της Ε.Κ. 1837 - Γενικός πίναξ των δήμων του κράτους σελ. 37 38. 25. Ε.Κ. 1841 σελ. 26 - Β.Δ. της 27 Νοεμβρίου 1840 «περί συγχωνεύσεως των δήμων της επαρχίας Χαλκίδος». 26. Ε.Κ. 1882 σελ. 449 - Β.Δ. της 14 Αυγούστου 1882. 27. Μεγάλη Στρατιωτική Εγκυκλοπαίδεια - Γ. Ντεγιάννη Β’ ό.π. σελ. 34. 28. α) Γιώργος Ι. Ντεγιάννης: Βασιλικά ταξίδια στην Εύβοια και τις Βόρειες Σποράδες, όπως τα περιγράφει ο L. ROSS - ΑΕΜ: τόμος Ζ΄ Αθήναι 1960 σελ. 308. β) Γ. Ι. Ντεγιάννης: Χρονικό των Διρφέων Β’ ό.π. σελ. 87-88-89. 29. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 131 - 20 Ιανουαρίου 1868. 30. ΕΥΡΙΠΟΣ: 26 Μαρτίου 1868. 31. Γ. Ι. Ντεγιάννης Β’ ό.π. σελ. 23, 24, 25. 32. ΕΥΡΙΠΟΣ: 15 Ιουνίου 1868. 33. ΕΥΡΙΠΟΣ: 26 Μαρτίου 1868. 34. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 840 - 31 Οκτωβρίου 1881 35. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 201 - 24 Μαίου 1869. 36. ΕΥΡΙΠΟΣ: Αρ. 201 - 24 Μαίου 1869. 37. Γιώργου Δημ. Καρανικόλα: Νόθες εκλογές στην Ελλάδα (1884-1936) Β’ έκδοση Αθήνα 1973 (σελ. 288). 38. Λυδία Σαπουνάκη - Δρακάκη: Τα πελατιακά δίκτυα στην Εύβοια του 19ου αιώνα: Η κοινονικο-οικονομική συμπεριφορά και η πολιτική επιρροή της οικογένειας Ν.Β. Βουδούρη (τεύχη του Ε.Λ.Ι.Α. τόμος 3ος Αθήνα 1993 (σελ. 175). 39. Θωμάς Στάικος: οι πρόεδροι εθνοσυνελεύσεων Γερουσίας και Βουλής των Ελλήνων (1843-2000) Αθήνα 2002 - σελ.221. 40. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ: Αριθ. 375 - Εν Αθήναις 12 Ιουνίου 1874 Τετάρτη, έτος Δ΄. 41. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ: Αρ. 377 - Εν Αθήναις 19 Ιουνίου 1874 Τετάρτη, έτος Δ΄. 42. «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ» αρ. 380 - Εν Αθήναις 26 Ιουνίου 1874 Τετάρτη, έτος Δ΄. 43. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ: αρ 393 - Εν Αθήναις 17 Αυγούστου 1874 Σάββατο, έτος Δ΄. 44. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ: αρ. 394- Εν Αθήναις 21 Αυγούστου 1874 Τετάρτη, έτος Δ΄. 45. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ: αρ. 396- Εν Αθήναις 28 Αυγούστου 1874 Τετάρτη, έτος Δ΄. 46. ΑΒΑΝΤΙΣ: έτος Α΄ - Εν Χαλκίδι την 26 Ιουλίου 1875 αρ. 44. 47. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 31 - 29 Ιουλίου 1876. 48. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 32 - 5 Αυγούστου 1876. 49. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 92 - 29 Σεπτεμβρίου 1877. 50. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 139 - 25 Αυγούστου 1878. 51. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 140 - 31 Αυγούστου 1878. 52. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 142 - 16 Σεπτεμβρίου 1878. 53. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 150 - 8 Νοεμβρίου 1878. 54. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 153 - 29 Νοεμβρίου 1878. 55. ΕΥΒΟΙΑ: αρ. 160 - 25 Ιανουαρίου 1879. 56. ΕΥΡΙΠΟΣ: 27 Ιανουαρίου 1879.